تأویل اشراقی سهروردی از آیات پیرامون حقیقت نفس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار فلسفه و حکمت اسلامی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 دانشیار فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه زنجان

3 دانش آموختۀ دوره کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه زنجان

چکیده

در میان فلاسفۀ مسلمان سهروردی نخستین فیلسوف مسلمان است که با تسلط بی­نظیر به آیات نورانی قرآن بسیاری از مباحث حِکمی و فلسفی را با استناد به آیات قرآنی طرح نموده است و همچنین، به تأویل آیات بر اساس مبانی حکِمی و فلسفی می­پردازد. نظریۀ تأویل سهروردی مبتنی بر نظریۀ شهود و جایگاه حکیم متأله در معرفت­شناسی و عالم مثال در جهان‌شناسی اشراقی است و زبان رمز حاکی از آن هست.
هدف این پژوهش ارائۀ تأویلات اشراقی سهروردی از آیات مربوط به حقیقت نفس است. نتایج به ‌دست ‌آمده نشان می‌دهد که از نظر سهروردی تأویل راه و روش رسیدن به باطن امور بوده و ذومراتب (تشکیکی) است و این امر به پذیرش تأویل به رأی در نزد سهروردی منتهی می‌گردد. بر این اساس با پذیرش تأویل به رأی، هر طالب معرفتی قادر است به میزان درجۀ شهودی و معرفتی خود به مرتبه‌ای از حقیقت دست یابد؛ لذا به تعداد نفوس بشری درک و دریافت از حقیقت واحد تکثر می‌یابد و این امر با وحدت حقیقت نیز سازگار است. این نحوه تأویل اشراقی آیات از ابداعات سهروردی محسوب می شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Suhrawardi’s Illuminating Interpretation (Taawil) of Quranic Verses on the Soul

نویسندگان [English]

  • Tahereh kamalizadeh 1
  • Sahar kawandi 2
  • Somayeh Bigdeli 3
1 Associate professor of Islamic philosophy and theosophy, institute for humanities and cultural studies
2 Associate professor of Islamic philosophy, Zanjan University
3 Master of Islamic philosophy and theosophy, from Zanjan University
چکیده [English]

Among the Muslim philosophers, Suhrawardi is the first one who has dominated remarkably the verses of the Qur'an. He has expressed many philosophical discussions by using Quranic verses and also he, on the basis of philosophical worldview, has interpreted (taawil) the verses. Suhrawardi's theory of interpretation is based on theory of intuition and Hakim Motallih’s (divine philosopher) position in his epistemology and the world of imagination in his cosmology that have been indicated by a mystical language. The aim of this study is to provideSuhrawardi'silluminating interpretations of verses on the soul. The results show that the interpretation of Suhrawardihas been used as a method to achieve the interior of the things which has several gradations .Accordingly; heleads to accept Taavil Al Quran bilRa'yi. Therefore, each studentin any degree of intuition and knowledge will be able to achieve some degrees of the truth. Thus this idea will eventuate to epistemological pluralism. This fact will be consistent with the unity. The method of interpretation(taavil) is one of Suhrawardi's innovations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Suhrawardi
  • Interpretation
  • Quran
  • Soul

مراجع

ابن تیمیه، (بی­تا)، الاکلیل فی المتشابه و التأویل، اسکندریه، دارالایمان.
ابن منظور، (1408ق)، نسقه و علق علیه و وضع فهارسه علی شیری، بیروت، دار احیاء التراث عربی.
سهروردی، شهاب­الدین یحیی، (1388)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج 1 و 2، به تصحیح و مقدمۀ هانری کربن و دیگران، چاپ چهارم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سهروردی، شهاب­الدین یحیی، (1388)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج 3، به تصحیح و تحشیه و مقدمۀ سید حسین نصر، چاپ چهارم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سهروردی، شهاب­الدین یحیی، (1388)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج 4، تصحیح و تحشیه و مقدمۀ نجفقلی حبیبی، چاپ چهارم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سیوطی، جلال­الدین عبد الرحمن، (1421ق)، الاتقان فی علوم القرآن، الطبع الثانیۀ، بیروت، دارالکتب العربی.
صدر، سید محمدباقر، (1426ق)، علوم القرآن، نجف، مؤسسۀ الشهید المحراب.
ضیایی، حسین، (1384)، معرفت و اشراق در اندیشۀ سهروردی، ترجمۀ سیما سادات نوربخش، تهران، نشر فرزان روز.
طباطبایی، سید محمد حسین، (بی­تا)، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیۀ.
طوسی، محمدبن حسن، (بی­تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، داراحیاء التراث العربی.
کمالی­زاده، طاهره (1389)، مبانی حکمی هنر و زیبایی از دیدگاه شهاب‌الدین سهروردی، تهران، مؤسسۀ تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری «متن».
کربن، هانری، (1390)، اسلام در سرزمین ایران (چشم­اندازهای فلسفی و معنوی)، ج 2، ترجمۀ رضا کوهکن، ویراستاران زینب پودینه آقایی و شهین اعوانی، چاپ اول، تهران، مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
لوری، پییر، (1383)، تأویلات القرآن از دیدگاه عبدالرزاق کاشانی، ترجمۀ زینب پودینه آقائی، چاپ اول، تهران، حکمت.
معرفت، محمد هادی، (1412ق)، التمهید فی علوم القرآن، قم، جامعۀ مدرسین.
نوربخش، سیما سادات، (1386)، آیت اشراق، تهران، مهر نیوشا.
یثربی، سید یحیی، (1386)، حکمت اشراق سهروردی (گزارش حکمت اشراق، با تطبیق و نقد همراه با متن حکمة الاشراق)، چاپ دوم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم، مؤسسۀ بوستان کتاب.
یزدان­ پناه، یدالله، (1389)، حکمت اشراق (گزارش، شرح و سنجش دستگاه فلسفی شیخ شهاب­الدین سهروردی)، تحقیق و نگارش: دکتر مهدی علی پور، چاپ اول، تهران،پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
اسکندری، حمیدرضا، (1387)، نفس و عوامل مؤثر در تکامل آن، مجلۀ اخلاق، شمارۀ 12.
غروی، نهله و میراحمدی سلوکروئی، عبدالله، (1388)، تأویل قرآن کریم در باور صدرالمتألهین، خردنامۀ صدرا، شمارۀ 58.
کمالی­زاده، طاهره، (1391)، قاعدۀ مشرقیۀ «نور و ظلمت» و نظریۀ اشراقی «معاد»، مجلۀ مطالعات اسلامی، شمارۀ2.
کمالی­زاده، طاهره، (1390)، مراتب شهود در سلسله انوار اشراقی، مجلۀ فلسفه و کلام اسلامی، سال چهل و چهارم، شمارۀ 1.
کمالی­زاده، طاهره و اصغری،فاطمه ، (1391)، هرمنوتیک سهروردی، نشریۀ معرفت فلسفی، سال نهم، شمارۀ 35.
نصر، سید حسین، (1382)، قرآن و حدیث: منبع و منشأ فلسفۀ اسلامی، مترجم: جلیل پروین، ترجمۀ فصل دوم، فصلنامۀ متین، شمارۀ 18.
پژوهش های هستی شناختی
دوره 4، شماره 8
اسفند 1394
صفحه 57-72

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار