وحدت مقسمی ماهیت سِعی به تبع اصالت وجود

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه امام صادق (ع)

2 دانشگاه اصفهان

چکیده

در مورد نحوة تقسیم بندی اعتبارات مختلف ماهیت و همچنین نحوۀ تحقق این اعتبارات، مباحثی تفصیلی در فلسفه مطرح شده است، ولی بر اساس نظر غالب، کلی طبیعی به عنوان مقسم و سایر اعتبارات آن به عنوان اقسام قلمداد می‌شود. در مورد نحوۀ تحقق آن­ها نیز گرچه بر سر وجود افراد جسمانی برای یک ماهیت جوهری توافق وجود دارد، اما بر سر وجود فردی عقلی که از آن تعبیر به مثال عقلی و افلاطونی می‌شود اختلاف نظر وجود دارد، لیکن به نظر می‌رسد همان­گونه که عارفان در یک تفاوت بنیادین در تقسیمات وجود، وجود لابشرط مقسمی را به عنوان حقیقت وجود معرفی می‌نمایند و تمامی اقسام وجود را مظاهر آن قلمداد می‌کنند؛ در مورد ماهیت نیز بتوان چنین مسیر تحولی را پیمود. به این صورت که با پیگیری لوازم وجود فرد عقلی ماهیت جوهری نشان داد که سایر اعتبارات ماهیت در قبال این حقیقت عقلی به منزلۀ فروع و ظهورات آن می‌باشند و لذا سبب تعدد حقیقی افراد ماهیت نمی‌شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Divided unity of expanded quiddity as a consequence of fundamentality of being

نویسندگان [English]

  • Mohammad Kazim Forghani 1
  • Ibrahim Khani 2
1 Imam Sadegh university
2 Isfahan university
چکیده [English]

There are several philosophical discussions in details on the division of different consideration of quiddity and how they can exist. According to the dominant point of view, physical universal has been regarded as a divided and its other considerations as its divisions. As for their existence, there is, however, a consensus about existence of corporeal individuals for the substantial quiddity, but there are different approaches to the existence of intellectual individuals which is interpreted as platonic and intellectual Ideas. It seems that as the mystics have regarded divided non conditioned existence as truth of being and considered its divisions as its theophany, it is feasible to say the same thing on the quiddity. By the following of the consequences of intellectual individual of substantial quiddity we can show that the other considerations of quiddity comparing to the intellectual individual, are its manifestations and derivations. Then it cannot cause the real multiplicity in the individuals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Considerations of the Quiddity
  • Principality of Being
  • Mulla Sadra
  • Platonic Ideas
ارسطو، (1377ق)، متافیزیک (کتاب یکم: آلفای بزرگ)، ترجمۀ شرف‌الدین خراسانی، تهران، انتشارات حکمت.
جوادی ‌آملی، عبدالله، (1386)، رحیق مختوم، ج 1و2و3و6، قم، انتشارات اسراء.
حسن‌زادۀ ‌آملى، حسن، (1382)، دو رسالۀ مثل و مثال،‏ تهران، نشر ‏طوبى.‏
حسن‌زادۀ آملى، حسن، (1365)، ‏هزار و یک نکته،‏ تهران‏، رجاء.
شیخ‌اشراق، (1375)، مجموعه مصنفات، جلد اول، تهران، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
شیخ‌الرئیس، ابن سینا، (1404ق)، الشفاء (الطبیعیات)، قم، مکتبة آیة الله المرعشى.‏
صدرالمتألهین، (1354)،‏ المبدأ و المعاد، تهران، انجمن حکمت و فلسفۀ ایران.‏
صدرالمتألهین، (1375)، ‏مجموعۀ رسائل فلسفى صدرالمتالهین، تهران، انتشارات حکمت.‏
صدرالمتألهین، (الف1361)، ایقاظ النائمین، تهران، انجمن اسلامى حکمت و فلسفه ایران. ‏
صدرالمتألهین، (1380)، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، ج: 1و2و3و5و6و8، ‏تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
صدرالمتألهین، (1422ق)‏، شرح الهدایة الاثیریة، بیروت‏، مؤسسة التاریخ العربى.‏
صدرالمتألهین، (1360)، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، مشهد، المرکز الجامعى للنشر. ‏
صدرالمتألهین، (الف1363‏)، المشاعر، تهران‏، کتابخانۀ طهورى.‏
صدرالمتألهین، (ب1363‌)، مفاتیح الغیب، ج 1، تهران‏، مؤسسۀ تحقیقات فرهنگى.
صدرالمتألهین، (1391)، شرح اصول کافی، تهران، مکتبة المحمودی، چاپ سنگی.
صدرالمتألهین، (بی‌تا)،  تعلیقه بر حکمت الاشراق، چاپ سنگی.
صدرالمتألهین، (1382)، التعلیقات علی الالهیات من الشفاء، تهران، بنیاد حکمت صدرا.
صدرالمتألهین، (ب 1361)، العرشیة، تهران، انتشارات مولى.
طباطبایی، محمد‌حسین، (1385)، نهایة الحکمة، قم، مؤسسۀ آموزشی پژوهشی امام خمینی.
طباطبایی، محمد‌حسن، (1384)، رسالۀ معرفت النفس (در انتهای کتاب الهیه: شرح احوالات ایشان)، تهران، انتشارات شمس الشموس.
عبودیت، عبدالرسول، (1385)، درآمدی بر نظام حکمت صدرایی، تهران، انتشارات سمت.
فارابى، ابونصر، (1405ق)، الجمع بین رأى الحکیمین‏، تهران، انتشارات الزهراء. ‏
فیض کاشانى‏،‏ (1375)‏، اصول المعارف، قم‏، دفتر تبلیغات اسلامى.‏
قیصری‌ رومی، محمد داوود، (1375)، شرح فصوص الحکم، تهران، شرکت انتشارات علمی فرهنگی.
محقق سبزوارى‏، (1360)، ‏التعلیقات على الشواهد الربوبیة، مشهد، المرکز الجامعى للنشر.
محقق سبزواری، (1369-1379)، ‏شرح المنظومة، تهران،‏ نشر ناب.‏
محقق سبزواری، (1384)، شرح غررالفرائد، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
میرداماد‏، (1385- 1381)، مصنفات میرداماد، تهران،‏ انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگى‏.
میرداماد، (1367)، القبسات،‏ تهران، انتشارات دانشگاه تهران.‏