هستی‌شناسی «جامعه»؛ مستنبط از هستی‌شناسی کمّ منفصل (با تأکید بر مقایسه آراء آیت الله مصباح‌یزدی و علامه طباطبایی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، عضو گروه فرهنگ و هنر دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع)

2 دانشجوی دکتری سیاستگذاری فرهنگی دانشگاه باقرالعلوم (ع)

10.22061/orj.2023.1909

چکیده

پرسش از وجود جامعه مبتنی بر اندیشه‌های فلسفی مختلف، پاسخ‌های متنوعی می‌یابد. در این مقاله مبتنی بر تبیین حکمی کمّ منفصل(عدد) در صدد پاسخ به این پرسشیم. داده ­های مقاله با روش اسنادی جمع­آوری شده و تحلیل داده­ها، مبتنی بر روش قیاسی-برهانی است. آیت الله مصباح عدد را در زمرۀ معقولات ثانویه فلسفی می‌داند که وجود خارجی ندارد و علامه طباطبایی عدد را در زمرۀ اعراض و مفاهیم ماهوی می‌داند. رویکرد علامه در قبال کمّ منفصل، مسیری برای اثبات وجود حقیقی جامعه خواهد گشود؛ چه آن­که ایشان معتقد به وجود خارجی عدد است و لذا مبتنی بر نظر ایشان، جمع افراد در خارج منتهی به وجود حقیقی جدیدی می­شود که بر پایۀ تعداد آن جمع هویت می­یابد. اما مبتنی بر رویکرد آیت الله مصباح یزدی در قبال عدد، وجود جامعه از یک امر ذهنی فراتر نمی‌رود. تحلیل حکمی از عدد اگرچه برای هستی­شناسی جامعه راه­گشاست، اما ظرفیت آن برای پاسخ به بسیاری از موضوعات جامعه­ شناختی محدود است و لذا این مدخل فلسفی در کنار سایر مداخل فلسفی می­تواند نظریۀ حکمی جامع­الاطرافی در هستی­شناسی اجتماعی رقم زند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ontology of "Society"; Derived from the Ontology of Discontinuity Quantity (with Emphasis on Comparing the Opinions of Ayatollah Mesbah Yazdi and Allameh Tabatabai)

نویسندگان [English]

  • Mohsen Labkhandagh 1
  • Mohammadreza Maleki Borojeni 2
1 Member of the Department of Culture and Arts, Faculty of Islamic Education and Culture and Communication, Imam Sadegh (AS) University
2 Doctoral student of cultural policy, Bagheral Uloom University (AS)
چکیده [English]

The question of the existence of a society based on different philosophical ideas finds various answers. In this article, based on the philosophical explanation of number as discontinuity quantity, we are trying to answer this question. The data of the article was collected by documentary method and data analysis is based on deductive-evidential method. Ayatollah Misbah considers number among secondary philosophical intelligible that have no external existence, and Allameh Tabatabai considers number as an accident enjoying a quiddity. Allameh's approach to number will open a way to prove  a real factual existence of society, and based on Ayatollah Misbah Yazdi's approach to number, the existence of society does not go beyond a subjective matter. Although the philosophical analysis of number opens the way for the ontology of society, its capacity to answer many sociological issues is limited, and therefore this philosophical entry, along with other philosophical entries, can establish a comprehensive philosophical theory in social ontology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Discontinuity Quantity
  • Number
  • Ontology of Society
  • Allameh Tabatabai
  • Ayatollah Misbah Yazdi

مراجع

The Holy Quran
Ibn Sina S, al-Shifa (Al-Matiq), Qom: Ayatollah al-Marashi's school, 1984. Arabic
Javadi Amoli A, Society in the Qur'an, Qom: Esra Publications, 2009. Persian
,ــــــــــــــــــــــــ Tasnim, Volume 15, Qom: Esra Publishing, 2009. Persian
,ــــــــــــــــــــــــ Philosophy of Human Rights, Qom: Esra Publishing, 2010. Persian
Durkheim E, Rules of Sociological Method, Tehran, Iran: Tehran University Publishing Institute, 2013. Persian
Razi F, Al-Mabahes al-Mashariqiyyah fi elm  al-ela'ahiyat va al-tabieya'at, Qom: Bidar, 1984. Arabic
Sadr al-Din Shirazi M, without date, al-Hashiya Ala al-Hiyat al-Shafa, Qom: Bidar. Arabic
,ــــــــــــــــــــــــ Al-Hikama al-Muttaaliyya fi al-Asfar al-Aqliyyah al-Araba, third edition, Beirut: Dar Ihya al-Trath al-Arabi, 1981. Arabic
Tabatabaei M, Principles of Philosophy and the Method of Realism, Volume 4, Qom: Sadra Publications, 1985. Persian
,ــــــــــــــــــــــــ Nahayeh al-Hikma, Qom: Imam Khomeini Educational Research Institute, 2006. Arabic
,ــــــــــــــــــــــــ translation of Tafsir al-Mizan, volume 4, Qom: Islamic Publishing House, 2008. Persian
Farabi M, ara'a Ahl al-Madinah al-Fazelah, Beirut: Dar Maktaba al-Hilal, 1995. Arabic
Qutbuddin Shirazi M, Dorah al-Taj, Tehran: Hikmat, 2006. Arabic
Kraip Y, Classical Social Theory, Tehran: Age Publishing, 2007. Arabic
Labkhandagh M, An Analysis of the Grounds and Causes of Stability or Collapse of Cultures in Transcendental Theosophy, Religion and Communication. 2015, 50(23): 119-46. Persian
Mesbah Yazdi M, Teaching Philosophy, Tehran: International Publishing Company, 2009. Persian
,ــــــــــــــــــــــــ Society and history from the perspective of the Qur'an, Qom: Imam Khomeini Research Institute, 2012. Persian
,ــــــــــــــــــــــــ ta'alighat Ala al-Nahayeh al-Hikma, Qom: Fi Tariq al-Haq Institute, 1985. Arabic
Nasir al-Din Tousi M, Bazanegari Asas al-eqtebas, and Mustafa Boroujerdi, Tehran: Sazaman Chap and Publications, 2001. Arabic
Authors, Shahr al-mostalahat al-Falsafiyah, Mashhad: Majmam al-Buhth al-Islamiyya, 1993. Arabic
Weber M, Economy and Society, position, 2014. Persian
Simmel G, The Sociology of Georg Simmel, ed. Kurt H. Wolff. The Free Press, 1950.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار