منطق فهم کلام الهی از دیدگاه قاضی عبد الجبار معتزلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه یزد

2 دانشیار دانشگاه یزد

3 استادیار دانشگاه یزد

10.22061/orj.2021.1739

چکیده

این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی، درپی بررسی منطق فهم کلام الهی از دیدگاه قاضی عبد الجبار معتزلی است. قاضی راهیابی به دلالت صحیح کلام الهی را در گرو دخالت ضابطه‌مند «راه‌های معرفت» و نیز «وصف حکمت الهی» در فهم کلام الهی می‌داند. از دیدگاه وی دستیابی به ضابطه­مندی عوامل مذکور نیز به نوبۀ خود نیازمند تکیه به پاره‌ای پیش‌‌فرض‌های هستی‌شناختی همچون اصل واقعیت و اصل علیت است که نقشی اساسی در روشن نمودن ماهیت معرفت و نیز راه‌های دستیابی به آن ایفا می‌نمایند. وی با مشخص نمودن وجه صحیح دلالت راه‌های دستیابی به معرفت، وصف حکیم را به معنای «کسی که از انجام قبیح مبرا است» در مورد خداوند ثابت نموده و بروندادهای آن را در فهم کلام الهی مشخص می‌نماید. در منطق وی، خلاصه‌ شدن نقش راه نقلی به تایید داده­های عقلی، برخلاف مدعای وی در ایجاد وحدت رویه، زمینه را برای ایجاد اختلاف دیدگاه­­ها در فهم کلام الهی فراهم می­ آورد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Logic of Understanding the Divine Speech from Qazi Abd al-Jabbar Mu'tazili’s Viewpoints.

نویسندگان [English]

  • Saleh Adeli sardoo 1
  • Bemanali Dehghan Mongabadi 2
  • Mohammad Ali Heydari Mazrae Akhoond 3
1 Student Yazd University
2 Associate Professor and faculty member of Yazd University
3 Assistant Professor and faculty member of Yazd University
چکیده [English]

This descriptive-analytical study seeks to examine the logic of understanding the speech from Qazi Abd al-Jabbar Mu'tazili’s Viewpoints. In his view, the way to achieve the correct meaning of the divine speech is the disciplined intervention of the ways of knowledge and also the description of the divine wisdom in understanding the divine speech. In his view, the regularity of these factors requires reliance on some ontological presuppositions that play a key role in clarifying the nature and ways of knowledge. By specifying the correct meaning of the ways of knowledge, he proves the attribute of wisdom in the same human meaning, that is, "one who does not do ugly things" about God, and examines its implications in understanding the divine speech. In his logic, the role of the narrator in many verses is summarized in the confirmation of rational data, which, contrary to his claim in creating unity of procedure, provides the basis for differences of opinion in understanding the divine speech.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qazi Abd al-Jabbar Mu'tazili’s
  • The Logic of Understanding the Divine Speech
  • The Ontology of the Divine Speech
  • Epistemology of the Divine Word: Divine Wisdom

مراجع

Akbarzade M. [The Impact of Non-epistemological Factors on the Process of Gaining Knowledge]. Journal of Philosophical Theological Research. 2011; 4: 59-67. Persian.
Asqalani E, Fath Al-bari Be Sharh Sahih Al-Bokhari. Beirot: Dar Al-Kotob Al-Elmiyah; 2004. Arabic.
Dehqaninejad A, Dirbaz A. [Qadi Abd-al-Jabbar on Skepticism]. Journal of Islamic Philosophy and Theology. 2020; 1: 81-92. Persian.
Hajizadeh A. [The Role of Non-Empirical Assumptions in Science and Its Consequences on the Idea of Local- Religious Science]. Philosophical Investigations. 2021; 34: 104-121. Persian.
Helli H, Anvar Almalakot Fi Sharh Al-Yaqot. Qom:Al-Sharif Al-Razi; 1984. Arabic.
Hossienzadeh M, Religious knowledge; Rationality and resources. Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute Publications; 2010. Persian.
Houshangi H, Seyyed Abbas Z,  Farzaneh M. [Functions of Reason in the Field of Religion in the Views of Qadi Abd al-Jabbar Mu'tazili and Abubakr Baqillani]. History of Philosophy. 2016; 4: 163-190. Persian.
Javadpoor gh, [Analysis of Scientific Objectivity in the Value-leadenness of Science]. Philosophical Investigations. 2021; 35: 42-64. Persian.
McDermott M, the Theological Thoughts of Sheikh Mufid. Translated by Ahmad A,Tehran: University of Tehran Press; 1993. Persian.
Mesbah M, Epistemology. Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute Publications; 2019. Persian.
Mufid M, Awael Al-Maqalat Fi Al- Mazaheb Va Al-Mokhtarat. Qom: Al-Mo'atamar Al-Alami; 1993. Arabic.
Qazi Abd Al-jabar and Qawam Al-Din Mankadim, Sharh Al-Osol Al-khamseh. Beirot: Dar Al-Ahya Al-Torath Al-Arabi; 2002. Arabic.
Qazi Abd Al-jabar, Al-moqni Fi Abwab Al-tawhid Va Al-Adl. Qahereh: Al-Dar Al-Mesriyah; 1962. Arabic.
----------------------, Fazl Al-E'atezal Va Tabaqat Al-mo'atazele. Research and commentary by Fo'ad S, Tunes: Al-Dar Al-Tunesiyah Le Al-Nashr; no date. Arabic.
-----------------------, Moteshabeh Al-Quran, Qahereh: Maktab Dar Al-tarath ; 1967. Arabic.
-----------------------,. Al-Mokhtasar Fi Osolz Al-Din. Beirot: Dar Al-Helal; 1971. Arabic.
Soltani H . [The Sources of Knowledge According Qazi Abd ul-Jabbar al-Mutazili]. Journal of Islamic Theology Studies. 2017; 16: 101-103. Persian.
------------. [Examining the Place of "Nazar and Thinking" from the Viewpoint of Qazi 'Abd al-Jabbar]. Journal of Islamic Theology Studies. 2016; 13: 87-104. Persian.
Tabatabai M, The Qur'an in Islam. Tehran: Dar Al-kotob Al-Islamiyah; 1974. Persian.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار