تبیین میزان سازگاری نظام الهیاتی ابن سینا در باب "وجود واجب تعالی”

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد مدعو گروه معارف اسلامی دانشگاه رازی کرمانشاه

2 دانشیار دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب

3 استادیار دانشگاه پیام نور کرمانشاه

10.22061/orj.2021.1657

چکیده

در نظام الهیاتی ابن سینا، موضوع مربوط به «وجود واجب تعالی» در دو بخش الهیات بالمعنی الاعم و الهیات بالمعنی الاخص بررسی و تبیین شده است. ابن سینا در امور عامه، احکام «موجود بما هو موجود» اعم از واجب و ممکنات را تبیین کرده و در مبحث الهیات بالمعنی الاخص نیز، به صورت مبسوط و مستوفی به اثبات واجب تعالی و بیان صفات و افعال او پرداخته است. در بررسی دیدگاه­های شیخ الرئیس در هر دو موضع است که میزان سازگاری و ناسازگاری نظام الهیاتی او قابل رصد، تحلیل و نقد می­باشد. نظام الهیاتی سینوی، علی رغم توفیقاتی که در اثباب واجب الوجود و احکام تقسیمی «موجود بما هو موجود» داشته، به دلیل عدم ارتقاء از «وحدت تشکیکی عام» به «وحدت تشکیکی خاص» در تبیین مسائلِ «وجود» و «وحدتِ» واجب تعالی در دو قلمرو «مفهوم» و «حقیقت مصداق» با چالش­های جدّی مواجه گردیده است. این مقاله، با رویکرد تحلیلی- انتقادی و با تمرکز بر عناوینی نظیرِ «نحوة وجود واجب تعالی» و رابطة «انیّت و ماهیتِ» او، نشان می­­دهد که بین اجزاءِ درونی نظام مذکور در محدودة موضوع مقاله ناسازگاری­هایی وجود دارد و در نتیجه باید اذعان نمود که در این نظام الهیاتی وفاق و سازگاری صددرصدی مشاهده نمی­گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Degree of Compatibility in General Sense & in Special Sense Theological System of Avicenna About Existence of the Necessary Being

نویسندگان [English]

  • Khosroo Mohseninasab 1
  • Reza Rasooli Sharabiani 2
  • Alireza Parsa 2
  • Mohammad reza Moradi 3
1 Ph.D Student, Payame Noor University Southern Tehran Branch
2 Associated Professor, Payame Noor University Qazvin Branch
3 Assistant professor, Payame Noor University Kermanshah Branch
چکیده [English]

Avicenna's theological discipline as a subsystem of Avicennism emerged in two section (including: theology in general sense & theology in special sense). Avicenna fully and in detail explains the necessity of a divine existence with emphasis on monotheism. Exactly in such approach we can observe and analyze the degree of compatibility and incompatibility of Avicenna's theological system. It be founded that Avicenna's philosophy system despite the successes had achieved in proving almighty existing & Divisive rulings of "Exists as there is" donʼt had complete consistency and compatibility because of it's form of maximal pluralism and lack of promotion to the level of gradation of unity. It had serious challenges to explain about almighty existence and unity (in concept & the true example). In this article  using critical_analytical method with focus on subjects such as “necessity quality of Indispensable Being” and the ralation of his “ existence and essence “ we showed that Avicennism donʼt have complete coherency and compatibility in precinct of this article.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Avicenna
  • Monotheism
  • Theology
  • General Sense Theology
  • Special Sense Theology
  • Necessary Being or Indispensable Being (Wajib-al-wujud)

مراجع

Avicenna (Ibn-e Sina), H. Al-Isharat wa al-Tanbihat, Tahqiq al-duktour Soleiman Donia, vol 3, Beirut, Mu’asisah Al-nuʼman,1993. Arabic.
----------, Theology of Alaei Encyclopedia (Danish Namih Alaei), Introduction and Margins of Mohammad Moin, Tehran, Abu Ali Sina University, 2004, Persian.
----------, Ilahiyat min kitab al-shifa, Tahqiq Hassan Hasan zadeh Amoli Qom, Boustan-i Kitab, 2012. Arabic.
----------, Al-Ta’liqat, Qom, Boustan-i Kitab, 2000. Arabic.
----------, Oyoun al-Hikmah Tahqiq Abd al-Rahman Badawi, Beirut , Dar al-Qalam,1980. Arabic.
----------, al-Mubahithat, Qom, Intisharat Bidar, 1992. Arabic.
----------, al-Mabda’ wa-al-Ma’ad, Mcgill University, Tehran university , institute of Islamic Studies,1984. Arabic.
----------, H. Kitab al-nijat Tahqiq Majid Fakhri, Beirut, Dar al-afaq al-jadida, vol 1, 1985. Arabic.
Hedayat afza M., Ganbari, H. [Viewpoints of Avicenna and Shaykh al-Ahsai on Significance of God’s Essential Attributes], Avicenian Philosophy Journal, spring-summer, 2018, Volume  21, Number 57. Persian.
Javadi Amoli, A. Sharhe Elahiiate Shafa from http://www.shiadars.ir/sites/default/.fles/voices/85.elahiatshfa.javadiamoli/voice/85-146.mp3، 1987.Persian.
Malekshahi, H. Sharh-e Al-Isharat wa al-Tanbihat, vol1, Tehran, Soroush publishing institute,1996. Persain.
Mesbah yazdi, M. T. Sharh-e Elahiiate Shafa, vol 2, Qom, Imam Khomeini Education and Reaserch Institute, 2016.  Persian.
Mutahhari, M.  [Sharh-e Manzumeh]. Mutahhari's Collection of works, ,Tehran, Sadra publication institute ,vol 9, 5th edition,2001. Persian.
Qomi, M. B. [The Sense of transcendental Existence in Avicenna’s Metaphysics], Ontological Researches Vol. 4, No. 8, autumn 2015, Winter 2016. Persian.
Saʼadat Mustafawi, S. H. Sharh-e Elahiiate Najat, vol1, By the efforts of Hossein Kalbasi Ashtari, Tehran, Institute For Humanities And Cultural Studies, first editon, 2014. Persian.
Shahidi, S. S. [Ontological Foundations of Separateness of Necessary Being from Possible Beings in Ibn Sina’s Philosophy], Avicenian Philosophy Journal, spring-summer, 2010, Volume  14 , Number 43. Persian.
Yathrebi, S. Y. Sharhe Elahiiate Shafa , edition 1 , Qom , Bustan-e Kitab, 2006. Persian.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار