تصور علامه طباطبایی از ذات خدا؛ عارفانه یا فیلسوفانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

2 استاد تمام پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

10.22061/orj.2021.1654

چکیده

اندیشه و گفتگو دربارۀ خدا، جزء موضوعاتی است که از ابتدای تأملات بشری جایگاه ممتازی داشته است. بسیاری از مسائلی که در مورد خداوند مطرح می­شود متوقف بر چگونگی تصور خداست. تصور فلاسفه از خدای متعال با تصور عرفا نسبت به خدا متفاوت است. در نگاه فیلسوفانی که قائل به کثرات متباین هستند، ذات حق تعالی حقیقت بشرط لا است و در نگاه فیلسوفانی که قائل به وحدت تشکیکی وجود هستند، خدای سبحان حقیقت لابشرط قسمی است. در حالی که در نگاه عارفان ذات خدای سبحان حقیقت لابشرط­مقسمی، مطلق از حد، و بریئ از هر گونه قید حتی قید اطلاق است. خدای تصور شده نزد آن فیلسوفان تنها تعینی از تعینات حقیقت مطلقۀ حق تعالی و مقید به قید اطلاق است. سوال پژوهش این است که رویکرد علامه طباطبایی نسبت به خدا رویکردی عرفانی یا فلسفی؟ یا یکی را دقیق و دیگری را دقیق تر می­داند؟ در این پژوهش روشن می شود که ایشان با عبور از «تشکیک در وجود» به «تشکیک در مظاهر» نه تنها رویکرد عرفانی دارند بلکه رویکرد عرفانی را دقیق­تر از رویکرد فیلسوفانه می­بیند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Allameh Tabatabai's Conception of the Essence of God; Mystical or Philosophical

نویسندگان [English]

  • Sayed MohammadHassan mousavifar 1
  • Mohammad Mohammad Rezai 2
1 PhD student, Farabi Campus, University of Tehran, Qom, Iran
2 Professor, Department of Philosophy, University of Tehran
چکیده [English]

Thinking and talking about God is one of the topics that has had a prominent place since the beginning of human reflection. Many of the issues raised about God depend on how we imagine God. Philosophers 'perception of God Almighty is different from mystics' perception of God. In the view of philosophers who believe in external multiplicities, the essence of the Supreme Being is conditioned by no condition, and in the view of philosophers who believe in the skeptical unicity of gradation, God Almighty is unconditioned. Whereas, in the view of mystics, the essence of God .Almighty is non-conditional as the source of division, absolute, and free from any constraint, even an absolute constraint. The God imagined by those philosophers is only a determination of the absolute truth of the Supreme Being and bound by the Absolute. The research question is whether Allameh Tabatabai's approach to God is a mystical or philosophical approach? Or does he know one as accurate and the other as more accurate? In this research, it becomes clear that by passing from "gradation of being" to "gradation of epiphanic forms", he not only has a mystical approach, but also sees the mystical approach more precisely than the philosophical approach.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Essence of God
  • Philosophical
  • Mystical
  • Non-Conditional as the Source of Division
  • Allameh Tabatabai

مراجع

Quran
Alrazi M, Nahj Al-Balaghe, first edition, Qom, Hejrat. 1993. Arabic.
Ashtiani J, Existance in terms of philosophy and mysticism, third edition, Qom, Daftare tablighat-e- eslami hoze elmiye Qom publication. 2005. Persian.
Amininejad A, mystical wisdom, first edition, Qom, moasese amozeshi va pajhoheshi emem Khomeini publication. 2012. Persian.
Ebn-e-torke S, Tamhid Al-ghavaed, first edition, Tehran, Vezarat Farhang va Amoozesh Ali. 1982.Arabic.
Ghonavi S, Meftah Al-ghayb, first edition, Beyroot, Dar Al-kotob Al-elmiya. 2010. Arabic.
_______________, Al-nosos, first edition, Tehran, nashre daneshgahi publication. 1992. Arabic.
Gheysari D, sharhe fosos Al-hekam, first edition, Tehran, Entedharate elmi va farhangi. 1996. Arabic.
Hasan Zade Amoli H, thousand and one words, third edition, Qom, boostane ketab publication. 2008. Persian.
Heydari K, maarefat Allah, first edition, Qom, Dar feraghod .2008.Arabic.
Javadi Amoli A, Tahrir resale Al-velayah shams Al-vahy Tabrizi, first edition, Qom, Asra publication. 2015. Persian.
Sabzevari M, sharh manzume, second edition, Tehran, Nab publication. 2002. Arabic.
Shrazi M , Al-hekmat Al-motealiya fi Al-asfar Al-aghliya Al-arbaa, third edition, Beyroot, Dar Ehya Al- Toras Al- Arabic.  1981. Arabic.
_________, Al-shavahed Al-robobiya fi Al-manahej Al-solokiya, first edition, Beyroot, Al-tarikh Al-arabiya. 1996. Arabic.
Tabatabayi M, Al-rasael Al-tohidiya, forth edition, Qom, , Al-nashr Al-eslami Al-tebea le jamaa Al-modaresin be Qom .2006. Arabic.
____________, Nehayat Al-hekmat, twelves edition, Qom, Al-nashr Al-eslami Al-tebea le jamaa Al-modaresin be Qom .1995. Arabic.
______________, Resalat Al-velayat, first edition, Qom, Ahl Al-bayt. 1941. Arabic.
_____________, Shia, second edition, Qom, boostane ketab publication. 2009. Persian.
____________, principles of the philosophy of realism, second edition, Qom, boostane ketab publication. 2009. Persian.
_____________, Al-mizan fi tafsir Al-Quran, second edition, Beyroot, moasese Al-elmi le Al-matbooat. 1970. Arabic.
__________, Ali and Divine philosophy, first edition, Qom, boostane ketab publication. 2010. Persian.
 yazdanpanah Y, fundamentals of theoretical mystisicm, third edition, Qom, moasese amozeshi va pajhoheshi emem Khomeini publication. 2012. Persian.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار