بازخوانی عرفانی نسبت میان وجود و کمالات در مشرب فلسفی صدرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه الهیات (فلسفه) دانشگاه گنبدکاووس

2 استاد گروه فلسفۀ دانشگاه فردوسی مشهد

10.22061/orj.2020.1401

چکیده

همۀ مشربهای فلسفی در جهان اسلام، به کمال حق تعالی و نقصان سایر موجودات حکم کرده­ و تنها خداوند را عین الکمال و کل الکمال می­دانند. اما صدرالمتألّهین شیرازی بر این باور است که هر موجودی عین کمال است و هیچ کمالی از هیچ موجودی قابل سلب نیست. نظر ملاصدرا با دو گونه تفسیر از جانب شارحان حکمت صدرایی روبرو شده است؛ تفسیر اول این است که اگر چه همۀ موجودات، واجدِ همۀ کمالات هستند اما نحوۀ کمالات در آنها متفاوت و به صورت تشکیکی است. تفسیر دوم با انکار این تفاوت تشکیکی و با این ادعا که هر موجودی واجد همۀ کمالات است و هیچ کمالی از هیچ موجودی قابل سلب نیست، تمایز آنها را در کمون و بروز کمالات می­داند، نه وجدان و فقدان آن. تفسیر اول با نظامِ تشکیکی وجودی سازگار است و تفسیر دوم با نگاه وحدت وجودی و تشکیک در مظاهرِ وجود سازگاری بیشتری دارد. در این نوشتار – که با روش اسنادی و تحلیل منطقی فراهم شده است - با ابطال تفسیر اول به اثبات تفسیر دوم پرداخته می­شود و در ضمن آن توجیه برخی از معاصران برای آشتی میان این دو تفسیر مورد نقد و بررسی قرار می­گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The mystical review of the relationship between being and perfection in Mullasadra’s philosophical style

نویسندگان [English]

  • Fardin jamshidimehr 1
  • sayed Morteza Hosseini Shahroudi 2
1 Faculty of Gonbad University
2 The Faculty of Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

All philosophical scholars in the Islamic world have ruled for the perfection of The Transcendent God and defects of other creatures and consider God as the just perfection and absolute perfection. But Sadr –ol-Motahlin believes that every existent is just perfection and no perfection of any creature can be denied. The view of Mulla Sadra has been met with two kinds of commentary from the Sadrai’s commentators that, of course, is the origin of these two interpretations of his own person. The first interpretation is that although all beings have all the perfections, but the way in which perfections are different and they have severity and weakness. The second interpretation, by denying this distinction, suggests the distinction between them in the hiding and appearing of perfections. The first interpretation is consistent with the system of modulation of existence and the second interpretation is more consistent with the look of existential unity and the system of modulation in the manifestations of existence. In this paper, which is provided by documentary and logical analysis, with the annulment of the first interpretation, the proof of the second interpretation is discussed. It also criticizes some of the contemporaries for reconciling these two interpretations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Existence
  • perfection
  • modulation in the existence
  • modulation in the manifestations
  • unity of existence
Ashtiani J, Description of Qaisari’s Introduction. Tehran: Amir Kabir Publications; 1992. Persian.
Ashtiani J, Taligheh bar Sharhe resaleye Almashaer, Mohammad Jafar Ibn Mohammad Lahiji Langaroudi, Qom: Boustane Ketab Publications; 2008. Persian.
Jamshidi Mehr F, Hosseini Shahroudi M.] Methodology of elicitation of Molasadra’s philosophical opinions [.Journal of Islamic Philosophy and Theology. 2016; 48: 51-68. Persian.
Baghdadi A, Al-motabar Fi Al-Hekmat, Isfahan: Isfahan University Publications; 1995. Arabic.
Javadi Amoli A, Tahrir e Tamhid Al- Qavaed, Tehran: Al-Zahr Publications; 1994. Persian.
Hasanzadeh Amoli H, Momed Al-Hemam Dar Sharhe Fosous Al-Hekam, Tehran: Organization of Publications of the Ministry of Islamic Guidance; 1996. Persian.
Razi Q, Tahrir Al-Qaved Al-Manteghieh Fi Sharhe Al-Resalat el-Shamsieh, Introduction by Mohsen Bidar Far, Qom: Bidar Publications; 2006. Arabic.
Sobhani J, Al-Elahiat Ala Hod Al-Ketab va Al-Sonat va Al-Aqhl, Qom: Al-Markaz Al-Alami Lel Derasat Al-Eslamieh Publications; 1992. Arabic.
Sabzavari H, Al-Talighat Ala Al-Shavahed Al-Roboubieh, Mashhad: Al-Markaz Al-Jamee Lel Nashr; 1982. Arabic.
Sabzavari H, Sharh Al-Asma Al-Hosna, Tehran: Tehran University Publications; 1994. Arabic.
Sabzavari H, Sharh Al-Manzoumeh, Tehran: Nab Publications; 1991-2001. Arabic.
Soltan Al-Valad B, Intaha Nameh, Tehran: Rozaneh Prublications; 1998. Persian.
Sohravardi Sh, Hikmat Al-Ishraq, Tehran: Institute for Cultural Studies and Research; 1995. Arabic.
Sohravardi Sh, Majmooeh Mosanefat, Tehran: Institute for Cultural Studies and Research; 1997. Arabic.
Tabatabee M, Nahayat Al –Hikmat, Qom: Imam Khomeini Institute of Education and Research; 2010. Arabic.
Tousi Kh, Sharh Al-Isharat va Al-Tanbihat, Qom: Al-Balaghat Publications; 1997. Arabic.
Fakhr e Razi M, Al-Nafs va Al-Rouh va Sharh e Qovahoma, Tehran: --; 1986. Arabic.
Motahari M, Majmoueh Asar, vol14, Tehran: Sadra Publications; 2000. Persian.
Molla Sadra S, Al-Hashieh Ala Ilahiat Al-Shefa, Qom: Bidar Publications; --. Arabic.
Molla Sadra S, Al-Hikmat Al-motaaliah Fi Asfar Al-Aqhilat Al-Arbaat, Beirut: Dar Ehia Al-Torath; 1981. Arabic.
Molla Sadra S, Al-Shavahid Al-Roboubiah Fil Manahij Al-Soloukiah, Mashhad; Al-Markaz Al-Jamee Lel Nashr; 1982. Arabic.
Molla Sadar S, Almashaer, Tehran: Tahouri Library;1985. Arabic.
Molla Sadra S, Mafatih Al-Qeib, Introduction by Mohamad Khajouee, Tehran: Tahqiqat Farhangi Institute; 1985. Arabic.