بررسی بسامد مدل‌های وحدت و کثرت نوعی انسان در نگرش وجودی فیض کاشانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

چکیده

با پذیرش مبانی و اصولی چون وحدت تشکیکی و حرکت وجودی ارادی در نگرش وجودی حکمت متعالیه، گشودگی و گستردگی­ای در انسان رخ می­دهد که در آن، انسان از وحدت نوعی متواطی فاصله گرفته و در قلمرو وحدت نوعی مشکک و کثرت نوعی قرار می­گیرد. فیض کاشانی در مواضعی بر پایة وحدت نوعی انسان مباحثی را مطرح کرده و از افراد انسانی سخن گفته است. اما همو براساس نگرش وجودی و با استمداد از مبانی یاد شده، مباحثی مطرح نموده است که با توجه به امکانات درونی آن می­توان مدل­هایی از وحدت و کثرت نوعی انسان را از آنها استنباط کرد که از آن جمله­اند: وحدت نوعی مشکک، کثرت نوعی ماهوی ملازم با وحدت نوعی مشکک، کثرت نوعی اسمایی. گفتنی است: در این جستار این مدل­ها نه بطور پراکنده و فارغ از مؤلفة زمان، بلکه بسامد مدل­ها برحسب مقاطع مختلف سنی فیض  در آثار او بررسی می­شود.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study on Frequency Unity and Multiplicity of Species in Existential Attitude of Feiz Kashani

نویسنده [English]

  • Abdollah Salavati
Shahid Rajaee Teacher Training University
چکیده [English]

With regard to such principles and rules as gradual unity and optional existential movement, human being`s existence would become extended to such an extent which his unity of species turn into gradual unity and, finally, into multiplicity in species. Feiz Kashani in some cases has treated human being in a model in agreement with unity in species. He, however, on the basis of an existential attitude and relying on the mentioned principles, has put his thought on human being in some other models of which one can infer gradual unity of species, multiplicity in quiddity and species necessarily along with gradual unity of species, species multiplicity of names. It should be stated that in this study, not in a scattered manner and not regardless of their time and occurrences in his works, but the diagram of models according to different parts of his age and their occurrences has been put fore.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Identical unity of species
  • Gradual unity of species
  • Species multiplicity in quiddity
  • Species multiplicity in name
  • Feiz kshani
[1] ابن­سینا،  (1375الف)، الاشارات و التنبیهات مع الشرح نصیر الدین طوسی، قم، نشرالبلاغه.
[2] ابن­سینا،  (1375ب)، النفس من کتاب الشفاء، تحقیق حسن زاده آملی، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم.
[3] ابن­کمونه، عزالدوله، (1387)، سعدبن منصور، شرح التلویحات اللوحیه و العرشیه، ج3، تصحیح نجفقلی حبیبی، تهران، مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
[4] ابن­مسکویه، احمد بن محمد، (بی­تا)، تهذیب الأخلاق و تطهیر الأعراق، چاپ الشیخ حسن تمیم، اصفهان، انتشارات مهدوی.
[5] ارسطو، (1384)، متافیزیک، ترجمه شرف الدین خراسانی، چاپ سوم، تهران: انتشارات حکمت.
[6] افلاطون، (1380)، دورة آثار افلاطون، ج1 و 3، ترجمة محمد حسن لطفی- رضا کاویانی، چاپ سوم، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
[7] آلوسى، سید محمود، (1387)، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیه.
[8] حسن زاده آملی، حسن، (1375)، دروس اتحاد عاقل به معقول، قم ، انتشارات قیام.
[9] حسن زاده آملی، حسن، (1386)، دروس شرح اشارات و تنبیهات، نمط دهم، به اهتمام علی ولی سید تاج الدینی، قم: مطبوعات دینی.
[10] خوانساری، محمد باقر، (بی­تا)، روضات الجنات، چاپ اسد الله اسماعیلیان، قم.
[11] سهروردی، شهاب الدین یحیی، (1388الف)، التلویحات، در مجموعه مصنفات شیخ اشراق ج1، چاپ هانری کربن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
[12] سهروردی، شهاب الدین یحیی، (1388ب)، حکمة­الاشراق، در مجموعه مصنفات شیخ اشراق ج2، چاپ هانری کربن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
[13] سهروردی، شهاب الدین یحیی،  (1388ج)، المشارع و المطارحات، در مجموعه مصنفات شیخ اشراق ج1، چاپ هانری کربن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
[14] شهرزوری، شمس الدین، (1385)، الشجرة­الالهیه، ج3، چاپ نجفقلی حبیبی، تهران، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
[15] صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، (1384)، اسرار الآیات، به انضمام تعلیقات حکیم مولی علی نوری، تحقیق سید محمد موسوی، تهران: انتشارات حکمت.
[16] صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، (1366)، تفسیر القرآن الکریم، تصحیح محسن بیدارفر، قم، انتشارات بیدار.
[17] صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، (1368)، الحکمة­المتعالیه فی الاسفار العقلیة­الاربعه، قم: انتشارات مصطفوی.
[18] صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، (1360)، الشواهدالربوبیة، تصحیح و تعلیق و مقدمه سید جلال الدین آشتیانی، مشهد،  چاپ دانشگاه مشهد.
[19] صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، (1363)، المشاعر، چاپ کربن ،تهران، کتابخانه طهوری.
[20] صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، (1386)، مفاتیح الغیب، چاپ نجفقلی حبیبی، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
[21] طباطبایى، ‏ محمد حسین، (1360)،  المیزان فی تفسیر القرآن‏، قم، مکتبة النشر الإسلامی.
[22] فیض کاشانی، ملامحسن،(1375)، اصول المعارف، فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی، تصحیح و تحقیق جلال الدین آشتیانی، چاپ سوم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ  علمیۀ قم.
[23] فیض کاشانی، ملامحسن، (1425)، انوارالحکمة، به اهتمام محسن بیدارفر، قم، انتشارات بیدار.
[24] فیض کاشانی، ملامحسن، (1383)،الشافی‏، تصحیح مهدى انصارى قمى،‏ تهران‏، لوح محفوظ.
[25] فیض کاشانی، ملامحسن، (1418)، علم الیقین، به اهتمام محسن بیدارفر، ‏قم‏، انتشارات بیدار.
[26] فیض کاشانی، ملامحسن، (1428)، عین الیقین، ج‏2، بیروت: دار الحوراء.
[27] فیض کاشانى، ملامحسن، (1377‏)، فهرست­هاى خود نوشت فیض کاشانی، تصحیح ناجی نصرآبادى،  مشهد، آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهش­هاى اسلامی‏.
[28] فیض کاشانی، ملامحسن، (1387الف)،قرة­العیون فی أعز الفنون، تصحیح حسن قاسمی، تهران: مدرسة عالی شهید مطهری.
[29] فیض کاشانی، ملامحسن، (1387ب)، کلمات مکنونه من علوم اهل الحکمة و المعرفة،  به اهتمام علیرضا اصغری، تهران، مدرسه عالی شهید مطهری.
[30] فیض کاشانی، ملامحسن، (1387ج)، الئالی در: رسایل فیض کاشانى‏، جعفرى، بهراد، تهران، ‏مدرسه عالى شهید مطهرى.
[31] فیض کاشانی، ملامحسن،(1387 د)،  المعارف، ‏ تهران‏ مدرسه عالى شهید مطهرى‏
[32] فیض کاشانی، ملامحسن،(1406)،  الوافی، اصفهان: مکتبة الامام امیر المؤمنین (ع).
[33] قوام صفری، مهدی (1387)، نظریة صورت در فلسفة ارسطو، چاپ دوم، تهران: انتشارات حکمت.
[34] فخرالدین رازی، محمدبن محمد، (1407(، المطالب العالیة، بیروت: دار الکتاب االعربی.