نقش قیاس فرضی در معناشناسی علم الهی از منظر ابن سینا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه قرآن و حدیث قم

چکیده

تبیین کیفیت علم خداوند به موجودات از منظر ابن­سینا و تبیین نقش قیاس فرضی در آن مسأله اصلی این مقاله است که با توصیف و تحلیل و بکارگیری برخی از قواعد معناشناسی می­توان به این مهم دست یافت. با توجه به کاربست قیاس فرضی در معناشناسی علم الهی برداشت مشهور از نظریه ابن سینا در باب علم الهی صحیح نیست، بلکه ابن سینا از جمله کسانی است که علم خداوند به موجودات را علم حضوری می­داند و همین امر موجب می­شود وی را اولین فردی از متفکران فلسفه بدانیم که علم حضوری خداوند به موجودات را ثابت کرده است. همچنین بازخوانی جدید از علم الهی سبب می­شود فاعلیت بالعنایة به سهولت قابل درک باشد و سازگاری آن با مبانی ابن سینا مشهود و معلوم گردد. ابن سینا در کتابهای خود عنایت الهی را همان عاقل، عاشق لذاته و خیر خواه بودن خداوند تعریف می­کند که صدور لذاته خیر از خداوند نتیجه این عنایت است. این صدور چون از ذات خداوند نشأت می­گیرد، نیازمند به غرض خارج از ذاتش نیست تا تجدد اراده لازم آید. قدیم بودن این صور و جوهر بودن آنها از جمله لوازم این تقریر و خوانش جدید تلقی می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Hypothetical Syllogism in the Semantics of Divine Knowledge on Avicenna`s View

نویسنده [English]

  • mehdi nosratian
Assistant Prof of the University of Quran and Hadith: Qom
چکیده [English]

Explaining the quality of God’s knowledge with respect to beings according to Ibn Sina and the role played by hypothetical syllogism in it is the focus of the present writing. This research is conducted through descriptive - analytic method and the goal is reached by applying some semantic rule. Applying the hypothetical syllogism in the semantics of Divine knowledge, may reach to the conclusion that the well-known understanding of Ibn Sina’s theory is not right; rather, Ibn Sina is one of those who consider God’s knowledge with respect to beings as knowledge by presence; and, for this reason, he may be deemed as the first among philosophers who has demonstrated God’s knowledge regarding being as knowledge by presence. This new revision about Avicenna`s view regarding Divine knowledge with respect to beings, teleological agency would be understood and its consistency with Ibn Sina’s philosophical principles would be clearly seen. In his books, he defines divine grace as being the wise, self -lover and benevolence and the emanation of good from God is considered as the result of such grace. The emission of the world by God does not cause any change in God`s essence as its emanation is not based on any divine intention beyond or external to His essence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Creative Hypothetical Syllogism
  • Ibn Sina

مراجع

Ibn Sīnā, Ḥusayn ibn ʿAbdillāh, (1992), al mobahesat, commentery by Ḥusayn bidarfar , qom, Publishers bidar.[In Arabic]
Ibn Sīnā, Ḥusayn ibn ʿAbdillāh, (1984a), al talighat, beyrout, maktabat al elam al eslami. [In Arabic]
Ibn Sīnā, Ḥusayn ibn ʿAbdillāh, (1980), rasayil, qom, Publishers bidar. [In Arabic]
Ibn Sīnā, Ḥusayn ibn ʿAbdillāh, (1984b), al sheaf, qom, maktabat al marashi. [In Arabic]
Bahmanyār ibn Marzubān, (1996), al tehsil, motahari, Tehran, uni tehran. [In Arabic]
 Sabzavari, Hadi, (1990), sharh al manzome, tehran, Publishers nab. [In Arabic]
Suhrawardī, Shahāb ad-Dīn Yahya, (1994), hekmat al eshraq, hanri korban, Tehran, Cultural Studies. [In Arabic]
Shīrāzī, Ṣadr ad-Dīn Muḥammad, (1885), majmoat al rasael al tesa, Tehran. [In Arabic]
------------------------------------------, (1975), Al-Mabda' wa l-ma'ad, ashtiyani,Tehran, Institute for Research in Philosophy. [In Arabic]
-----------------------------------------, (1998a), asrar al ayat, Tehran, Institute for Research in Philosophy. [In Arabic]
-----------------------------------------, (1998b), Al-Hikmat al-muta'aliya fi l-asfar al-'aqliyyat al-arba'a, beyrout, dar ehya al torath. [In Arabic]
Tusi, Nasir al-Din, (1994), sharh al esharat, qom, balagh. [In Arabic]
Razi, Fakhr al-Din,(1986), lobab al eshatat, ahmad hejazi, ghahere, maktabat al koliat al azhar. [In Arabic]
Ghaemi niya, alireza, (2010), semiology and tafsir Qur'an, Tehran, publishing organization of institute for Islamic culture.[In Persian]
Mir Damad, Mohammad Baqer, (1997), Taqwim al-Iman,  ali owjabi, Tehran, Islamic studies. [In Arabic]
Nosratian ahoor,Mahdi, (2014), The Role of Hypothetical Syllogism in Semantics of the Hadith, qom, zehn. [In Persian]
پژوهش های هستی شناختی
دوره 8، شماره 16
اسفند 1398
صفحه 145-164

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار