بررسی انتقادات ملاصدرا بر سهروردی در بحث حقیقت جسم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، دانش آموخته دانشگاه رازی کرمانشاه

2 دانشیار دانشگاه خوارزمی

چکیده

بحث از جوهر، و جسم بعنوان یکی از انواع جوهری، از مباحث مهم و مطرح در فلسفه است. اغلب فلاسفه مشا قائل به جواهر خمسه: عقل و نفس و جسم و ماده و صورت هستند و حقیقت جسم را مرکب از ماده و صورت می‌دانند و مدعی‌اند که ترکیب ماده و صورت انضمامی است. سهروردی نیز، در برخی از آثارش جسم را به­عنوان یکی از جواهر خمسه و مرکب از ماده و صورت می‌داند، اما در برخی دیگر تنها به سه نوع جوهری عقل و نفس و جسم قائل شده و جسم را بسیط گفته است. ملاصدرا برخلاف پیشینیان دیدگاه متفاوتی اتخاذ کرده است. او ضمن اینکه برخلاف سهروردی جسم را به­عنوان یکی از اقسام پنج‌گانه جوهری می‌پذیرد، برخلاف مشائیان نیز، ترکیب جسم از ماده و صورت را اتحادی می‌داند. نوشتار حاضر ضمن طرح و تبیین دیدگاه سهروردی و نقدهای ملاصدرا  بر او به بررسی و تحلیل موارد اختلاف آن‌ها پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Survey of Mullasadra's Critics on Suhravardi’s Approach to the Body

نویسندگان [English]

  • zohre zarei 1
  • Amir Shirzad 2
1 Master degree, graduated from Razi University, Kermanshah
2 Associate professor at Kharazmi University
چکیده [English]

Discussion on substance and body as one of the substances is the important subject in peripatetic philosophy. Most philosophers believe that there are five substances including the intellect and the soul and body, matter and the form. Additionally, the body is composed of matter and form, the combination of body from matter and form is concrete. Suhrawardi also, in some of his works as one of the five substances claims that the body composed of matter and form, but in others only three substances, that is, intellect and soul and body have been accepted when the body is concerned as a simple. Mulla Sadra in spite of his predecessors has taken a different point of view. Moreover, he despite Suhrawardi has regarded the body as one of the five substances and despite the Peripatetic philosophers also has considered the composition of matter and form an unified one. This article by reviewing Sohrwardi’s perspectives and Mulla Sadra’s critics has studied and analyzed their different approaches.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Body
  • The Unified Combination
  • Concrete Composition
  • substance
  • Form

مراجع

ابراهیمی ­دینانی، غلامحسین، (1364)، شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی، چاپ اول، تهران، حکمت.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، (1404)،  الشفاء (الهیات)، تصحیح سعید زاید، قم، مکتبه آیت الله المرعشی.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، (1379)، النجاة من الغرق فی بحر الضلالات، مقدمه و تصحیح از محمدتقی دانش‌پژوه، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
آشتیانی، جلال الدین، (1360)،  شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا، نهضت زنان مسلمان، بی جا.
سهروردی، شهاب الدین، (1375)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، جلد اول (التلویحات، المشارع و المطارحات) و جلد دوم (حکمه الاشراق)، تصحیح و مقدمه هانری‌کربن، چاپ دوم، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
شیرازی، قطب الدین، (1383)، شرح حکمه‌الاشراق، به اهتمام عبدالله نورانی و مهدی محقق، چاپ اول، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
شیرازی، محمدبن ابراهیم، (1360)، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیه، تصحیح و تعلیق از جلال‌الدین آشتیانی، چاپ دوم، مشهد، المرکز الجامعی للنشر.
شیرازی، محمدبن ابراهیم، (1388)، تعلیقات صدرالمتألهین بر شرح حکمه­الاشراق، تحقیق سیدمحمد موسوی بایگی، جلد اول، چاپ اول، تهران، حکمت.
شیرازی، محمدبن ابراهیم، (1422)، شرح الهدایة الأثیریه، تصحیح محمدمصطفی فولادکار، چاپ اول، بیروت، مؤسسه التاریخ العربی.
شیرازی، محمدبن ابراهیم، (1981)، الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیةالاربعه، جلد سوم و چهارم و پنجم، چاپ دوم، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
شیرازی، محمدبن ابراهیم، (بی تا)،الحاشیة علی الهیات الشفاء، قم، انتشارات بیدار.
طباطبایی، محمدحسین، (بی تا)، نهایة­الحکمة، چاپ دوازدهم، قم، المؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجامعه المدرسین بقم.
مطهری، مرتضی، (1370)،  مجموعه آثار (شرح منظومه)، جلد پنجم، چاپ اول، تهران، حکمت.
نوربخش، سیماسادات، (1392)، ملاصدرا و سهروردی (بررسی مقایسه­ای آرای فلسفی)، چاپ اول، تهران، هرمس.
یزدان­پناه، یدالله، (1389)، حکمت اشراق (گزارش، شرح و سنجش دستگاه فلسفی شیخ شهاب‌الدین سهروردی)، تحقیق و نگارش مهدی علیپور، جلد اول و دوم، چاپ اول، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
پژوهش های هستی شناختی
دوره 6، شماره 11
شهریور 1396
صفحه 85-106

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار