بررسی تأثیر مبانی هستی‌شناختی ملاصدرا بر عشق‌شناسی وی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی دکتری حکمت متعالیه دانشگاه اصفهان

چکیده

صدرالمتالهین شیرازی براساس مبانی هستی­شناختی خود در حکمت متعالیه عشق را مساوق هستی شمرده و آن را برحسب مراتب وجود در تمامی ذرات عالم جاری و ساری دانسته است. او عشق را نحوه­ی وجود آدمی و از نهاده­های الهی در ذات آدمی برمی­شمارد و آن را آکنده از حکمت و مصلحت می­داند. گرچه حکماء و عرفاء پیش از ملاصدرا در باب عشق قلمفرسایی­های فراوان کرده­اند اما وی حکمت متعالیه­ی خود را بر پایه­ی مبانی و اصول متمایزی استوار کرده که پیش از او کمتر به عنوان زیربنای یک نظام فلسفی مورد توجه قرار گرفته است و از این رو در تبیین این حقیقت شگرف سخنان تازه­ای دارد. اصالت وجود، تشکیک وجود، مساوقت وجود با علم و حیات و خیر، حرکت جوهری، اتحاد عاقل و معقول و وجود رابط و مستقل بخشی از این اصول اساسی در نظام حکمت صدرایی به شمار می­رود. در این نوشتار، به بررسی جایگاه این اصول و مبانی و تأثیرات اساسی آن­ها در عشق­شناسی ملاصدرا پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Survey of the Impact of Sadra's Philosophical Foundations On His Knowledge of Love

نویسندگان [English]

  • Ali Arshad Ryahi 1
  • Majid Yaryan 2
1 Professor of Islamic theology and philosophy, University of Isfahan
2 PhD Candidate of transcendental theosophy, University of Isfahan
چکیده [English]

Mulla Sadra Shirazi, by his own principles like Fundamentality of existence, existential gradation and the unity of being, believes that love equals being and explains how the love penetrates in all particles of the universe. He maintains that love is divine nature of human existence and it is full of wisdom and expediency as he considered. Although sages and Gnostics before Mulla Sadra, have written a lot about love, but Mulla Sadra's Transcendent Philosophy, has opened a specific approach to the subject in question. Mulla Sadra’s transcendent wisdom is based on principles and fundamentals which are not regarded before him as the elements of philosophical system, so he has presented a new conversation. Fundamentality of existence, existential gradation, equivalence of being with knowledge and life, substantial motion, unity of intelligence and intelligible and copula being, are some of the fundamental principles of Sadra's wisdom. This paper will examine and discuss the position of these fundamentals and their vital influences on Mulla Sadra's knowledge of love.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Love
  • Fundamentality of Existence
  • Existential Gradation
  • Substantial Motion
  • Unity of Intelligence and Intelligible
ابن سینا، حسین بن عبدالله، (1375)، الاشارات و التنبیهات مع الشرح الطوسی، قم، نشر بلاغت.
ــــــــــــــ، (1400ق)، رساله العشق در: رسائل ابن سینا، قم، انتشارات بیدار.
امامی جمعه، سیدمهدی، (1385)، فلسفة هنر در عشق شناسی ملاصدرا، تهران، انتشارات فرهنگستان هنر.
جوادی آملی، عبدالله، (1376)، رحیق مختوم،  قم، نشر اسراء.
خلیلی، محمدحسین، (1382)، مبانی فلسفی عشق از منظر ابن سینا و ملاصدرا، قم، بوستان کتاب.
سهروردی، شهاب الدین یحیی، (1372)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، چاپ دوم، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
شانظری، جعفر و یاریان، مجید، (1393)، «رساله العشق ابن­سینا و تاثیر آن در ملاصدرا»، مجله ادیان و عرفان، سال47، شماره1، ص71-94.
غرویان، محسن، (1372)، «امکان وجودی فقری در فلسفه»، کیهان اندیشه، ش50.
محمدی، مقصود، «عشق درونمایة نظام هستی در حکمت متعالیه»، (1392)، خردنامه صدرا، شماره72، ص21-30.
ملاصدرا، صدرالدین محمد، (1360)، الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة، مشهد، المرکز الجامعی للنشر، تصحیح و تعلیق سیدجلال الدین آشتیانی.          
ـــــــــــــــ، (1354)، المبدأ و المعاد، تصحیح سیدجلال الدین آشتیانی، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران.
ــــــــــــــــ، (بی­تا)، المشاعر، اصفهان، انتشارات مهدوی.
ــــــــــــــــ، (1366)، تفسیر القرآن الکریم، قم، انتشارات بیدار.
ــــــــــــــــ، (1378)، رسالة فی الحدوث، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ــــــــــــــــ، (1383)، شرح أصول الکافی، چاپ اول، تحقیق و تصحیح محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى‏.
ــــــــــــــــ، (1381)، کسر اصنام الجاهلیه، چاپ اول، مقدمه و تصحیح و تعلیق دکتر جهانگیری، تهران، بنیاد حکمت صدرا.
ـــــــــــــــــ، (1363)، مفاتیح الغیب، چاپ اول، مقدمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـــــــــــــــــ، (1981م)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه، بیروت، دارالحیاء التراث العربی.
مصباح یزدی، محمدتقی، (1386)، آموزش فلسفه، قم، نشر بین الملل.
مصطفوی، سیده زهرا، (1385)، نوآوری­های فلسفی صدرالمتالهین، تهران، انتشارات بصیرت.