وجودشناسی عرفانی به روایت شیخ احمد سرهندی (مجدد الف ثانی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد ادیان و عرفان دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه تهران

چکیده

در میان صوفیانی که به نقد و بازتعریف مبانی و مفاهیم تصوف پرداخته­اند، شیخ احمد سرهندی          (971- 1034) از جایگاه ویژه­ای برخوردار است. او بی­آنکه به طعن و رد صوفیان بپردازد، بر این باور بود که ایشان نتوانسته­اند مقامات سلوک را تا به انتها سپری کنند و لذا از متوسطان هستند و نه منتهیان. شیخ احمد به مدد علوم کشفی منحصر به فرد خود، که به ادعای وی ورای علوم علما و معارف اولیا بود، تعریف­هایی جدید و گاه کاملاً متناقض با مفاهیم نهادینه شدۀ تصوف ارائه داد. گسترش و نفوذ اندیشه­های ابن عربی و شاگردانش در میان صوفیان هند و سخنان بدعت آمیز معتقدان به توحید وجودی، سرهندی را بر آن داشت تا به نقد وجودشناسی مکتب ابن عربی بپردازد. او با طرح نظریۀ وحدت شهود به رد نظریۀ وحدت وجود ابن عربی پرداخت و مفاهیم وجودشناختی او را تعریفی دوباره نمود. این مقاله به شرح آرای وجودشناختی سرهندی نظیر توحید شهودی، رابطۀ حق و خلق، و وجود و عدم می­پردازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Shaykh Ahmad Sirhindi on Mystical Ontology

نویسندگان [English]

  • Mohsen Jangjoo 1
  • Mojtaba Zurvani 2
1 Tehran Univrsity
2 Tehran University
چکیده [English]

Among Sufis who have criticized and redefined mystical concepts and principles, Shaykh Ahmad Sirhindi(971/ 1564- 1034/1624) has had a remarkable role and position. While having avoided scoffing and rejecting other mystics, he states that they have not been able to pass all wayfaring stations. They are, therefore, in intermediate level and could not come to the end. Thanks to his unique intuitive knowledge, Which, as he claims, is beyond the other scholar’s sciences and saint’s Gnostic sciences, he has offered certain new definitions which sometimes entirely contradicted the formal Sufi concepts. The widespread impact of Ibn Arabi’s school on Indian Sufis and the heretical utterances of some who believed in oneness of being determined him to criticize Ibn Arabi’s Ontology. By introducing the intuitive unity instead of Ibn Arabi’s unity of being, he redefined Ibn Arabi’s ontological concepts. This article seeks to elucidate Sirhindi’s ontological Ideas such as intuitive unity, the relationship between God and the universe and being and non- existence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ahmad Sirhindi
  • Intuitive Unity
  • Oneness of Being
  • Ibn Arabi

مراجع

ابن عربی، محی­الدین، (1387)، فصوص الحکم، تصحیح و ترجمه: محمد خواجوی، تهران، مولی.
ابن عربی، محی­الدین، (بی­تا)، الفتوحات المکیه، ج 2، بیروت، دار صادر.
ایزتسو، توشیهیکو، (1385)، صوفیسم و تائوئیسم، ترجمه: محمد جواد گوهری، تهران، روزنه.
بیولر، آرتور، (2001)، فهارس تحلیلی هشتگانۀ مکتوبات احمد سرهندی، لاهور، اقبال آکادمی پاکستان.
چیتیک، ویلیام، (1389)، طریق عرفانی معرفت از دیدگاه ابن عربی، تهران، جامی.
چیتیک، ویلیام، (1386)، درآمدی بر تصوف، ترجمه: محمد رضا رجبی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
خراسانی، شرف الدین، (1367)، ابن عربی، دایرۀ المعارف بزرگ اسلامی، ج 4، صص 226-284.
زرین کوب، عبدالحسین، (1385)، دنبالۀ جستجو در تصوف، تهران، امیرکبیر.
سرهندی، احمد، (1383)،مکتوبات امام ربانی، 2 مجلد، تصحیح: حسن زارعی و ایوب گنجی. زاهدان، صدیقی.
سرهندی، احمد، (1984)، مبدأ و معاد، کراچی، برادران احمد.
مکی، محمد بن مظفرالدین محمد، (1384)، الجانب الغربی فی حل مشکلات الشیخ محی الدین عربی، به اهتمام و حواشی نجیب مایل هروی.
مجتبایی، فتح الله، ( 1375)، احمد سرهندی، دایرۀ المعارف بزرگ اسلامی، ج 6، صص 48-58.
                                                                                                                                          
Ansari, Muhammad Abdul Haq, (1986), Sufism and Shariah, A Study of Shaykh Ahmad Sirhindi’s Effort to Reform Sufism, The Islamic Foundation.
 Buehler, Arthur, (1998), Sufi Heris of the Prophet, The Indian Naqshbandiyyah and the Rise of the Mediating Sufi Shaykh. University of South Carolina.
Buehler, Arthur, (2011), Revealed Grace, The Juristic Sufism of Ahmad Sirhindi, Fons Vitae.
Chittick William C, ( 1979), The Perfect Man as the Prototype of the Self in the Sufism of Jami, Studia Islamica, No. 49, (1979), pp 135-157.
Friedmann, Yohanan, (1971), Shaykh Ahmad Sirhindi, An Outline of His Thought and a Study of His Image in the Eyes of Posterity, Montreal- London.
 Haar, Ter, (1992), Follower and Heir of the Prophet, Shaykh Ahmad Sirhindi as Mystic, Leiden, Van Het Oosters Instituut.
Weismann, Itzchak, (2007), The Naqshbandiyyah, Orthodoxy and Activism in a World Wide Sufi Tradition, Routledge.
پژوهش های هستی شناختی
دوره 5، شماره 9
مرداد 1395
صفحه 21-34

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار