امکان تبدل انواع داروینی از منظر فلسفه صدرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه شیراز

2 دانشجوی دکتری دانشگاه قم و عضو هیئت علمی دانشگاه یاسوج

چکیده

وجودشناسی در دو حوزۀ علوم طبیعی و فلسفی توسط داروین و ملاصدرا از تأثیرگذارترین نظرات در گسترۀ هستی­شناسی است که به چگونگی تغییر موجودات مادی و تبدیل انواع آن پرداخته ­است. هر دو دانشمند موجودات مادی را تغییرپذیر می­دانند و قائل به تبدیل انواع­ هستند، با این تفاوت که داروین معتقد است موجودات زنده به جهت قابلیت تغییرپذیری می­توانند از طریق جهش ژنی و تغییرات وابسته و با مساعدت انتخاب طبیعی و انتخاب جنسی به نوع دیگری که سازگاری بیشتری با محیط دارد تبدل یابند و این تبدل می‌تواند به تغییر نوع بالفعل نیز بی­انجامد. اما ملاصدرا با تبیین چگونگی قابلیت تغییر در موجودات مادی، عوامل زیست­محیطی را زمینۀ تکامل و تغییر موجودات می­داند و تغییر نوعی وجودات مشکک را با به فعلیت رسیدن نوع تمام می­داند. اگرچه پس از آن هم با توجه به حرکت جوهری تغییر ادامه ­دارد، اما این تغییر طولی و اشتدادی است و ذات و حقیقت نوعی جوهری که دارای حرکت تکاملی (اشتدادی) است در تمام مراحل تکامل باقی و محفوظ خواهد بود. روش تحقیق در این مقاله توصیفی– تحلیلی است و سعی ­شده ­است نظرات داروین و ملاصدرا از کتاب خودشان استخراج گردد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Possibility of Darwin’s Transformism in the Light of Mulla Sadra’s Theosophy

نویسندگان [English]

  • Qasem Kakai 1
  • Faranak Bahmani 2
1 Shiraz University
2
چکیده [English]

Ontology in natural and philosophical sciences that has been considered by Darwin and Mulla Sadra, is the mostinfluential theory of ontological domain which deals with how material organisms change and develop. Both scientists regard the material existents changeable and they maintain that all material species are allowed to be in evolution, but there are some differences between them. Thanks to evolution, Darwin believes that the organisms through genetic mutation and the related changes and by natural and sexual selection can be converted into another species more compatible to environment, and this conversion can also be led to actual changes. But Mulla Sadra, by explaining how material organisms developing, has considered the environmental factors as background for organisms’ changes and evolution and the gradation of existence can complete actualization of the species. Although afterwards the change proceeds and continues regarding substantial motion, but this change is longitudinal and intense, the nature and reality of substantial species which possessing evolutional(intensifying) motion, is maintained and will be reserved at all stages of development. The research method of this paper is descriptive – analytic and we try to evaluate and compare Darwin and Mulla Sadra’s doctrines regarding their own books.

کلیدواژه‌ها [English]

  • existence
  • Flexibility
  • Evolution
  • Substantial Motion
  • Natural Selection

مراجع

ابن سینا،ابوعلی‌حسین‌بن‌عبدالله، (1404)، الشفاء، ده جلدی، قم، مکتبۀ آیۀ ­الله­ العظمی ­النجفی.
آیزلی، لورن، (1339)، قرن داروین (اکتشافات عصر داروین)، محمود بهزاد،بی‌جا،بی‌نا.
باربور، ایان، (1392)، دین و علم، پیروز فطورچی، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
بهزاد، محمود، (1387)، داروینیسم و تکامل، بی­جا،بی‌نا.
چارلزورث، برایان و دبوار، (1390)، تکامل، عبدالمجید مهدوی دامغانی، تهران، بصیرت.
داروین، چارلز، (1380)، منشاء ­انواع، نورالدین فرهیخته، تهران، زرین.
سروش، عبدالکریم، (1378)، نهاد ناآرام جهان،تهران، مؤسسۀ فرهنگی صراط.
عبادی، اعظم، (1384)، «بررسی نظریۀ تکامل از دیدگاه الوین پلاتینگا»، فصل نامه‌ انجمن معارف اسلامی، شمارۀ اول.
عبودیت، عبدالرسول، (1392)، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، ج 1، قم، سمت (مؤسسۀ پژوهشی امام خمینی(ره)).
عبودیت، عبدالرسول، (1391)، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، ج 3، قم، سمت (مؤسسۀ پژوهشی امام خمینی(ره)).
فطورچی، پیروز، (1380)، «تأملی درباره رویکردهای الهیات طبیعی با نگاه به حکمت اسلامی»، نامۀ علم و دین، شمارۀ 11-12.
ملاصدرا، محمدبن­ابراهیم، (1388)، الشواهدالربوبیۀفی مناهجالسلوکیۀ، قم، بوستان کتاب.
ملاصدرا، محمدبن­ابراهیم، (1375)، الشواهد الربوبیۀ، جواد مصلح، تهران، سروش.
ملاصدرا، محمدبن­ابراهیم، (1383)، الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار العقلیۀ الاربعۀ، تهران، دارالمعارف الاسلامی.
ملاصدرا، محمدبن­ابراهیم، (1362)، مبدء و معاد، احمد حسینی اردکانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
ملاصدرا، محمدبن­ابراهیم، (1389)، شرح فارسی الاسفار الاربعۀ، ج 2، حسن حسن­زادۀ­ آملی، قم، بوستان کتاب.
ملاصدرا، محمدبن­ابراهیم، (بی­تا)، شرح و تعلیقۀ صدرالمتألهین بر الهیات شفاء، ج 2، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
مصباح­ یزدی، محمد تقی، (1370)، آموزش فلسفه، ج 2، بی­جا، سازمان تبلیغات اسلامی.
C.Darwin, (1859), on the origin of species, London, John Murray.
Draper, J. W., (1878), History of the Conflict between Religion and Science, New York: D. Appleton and Co.
Mayr, E., (1988), Towards a New Philosophy of Biology, Cambridge, Ma:
Harvard University Press.
C.A.Russell,Science and Religious Belief, (1973), London.
Sober, E., (1980), "Evolution, Population thinking, and Essentialism",
Philosophy of Science, inEvolutionary Biology. Massachusetts Institute of Technology.
Sober, (1993), Philosophy of Biology, Oxford, Oxford University Press.
Sober, (2003), "Metaphysical and epistemological issues in modern
Darwinian theory." Cambridge, Cambridge University Press.
 
پژوهش های هستی شناختی
دوره 5، شماره 9
مرداد 1395
صفحه 1-19

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار