بررسی تطبیقی فهم علامه‌طباطبائی و ابن‌تَیمیّه از احادیث اولین‌ مخلوق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد تمام گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

2 دانشیار، عضو هیئت علمی گروه آموزشی معارف اسلامی دانشگاه اصفهان

3 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

10.22061/orj.2025.2265

چکیده

بر‌اساس روایاتی که اولین‌ مخلوق الهی را عقل، قلم، عرش، روح و یا نورِ پیامبر می‌دانند، ضرورت پرداختن به دلالت‌های این احادیث، صحت و سقم آن‌ها و نحوه تحقق این عناوین بر مصادیقش قابل بررسی است. اما این پژوهش با هدف آشکار سازی فهم علامه‌طباطبائی (1360-1281 ش) و ابن‌تیمیه (728-661 ق) از احادیث اولین‌ مخلوق به عنوان نمایندگان جریان عقل‌گرای شیعی و جریان نقل‌گرای اهل تسنن، کوشید تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی همراه با رویکرد تطبیقی، نشان دهد که علامه، نسبت به دیدگاهی که اولین‌ مخلوق الهی را حقیقت ‌محمدیه می‌داند نظر مساعد داشته، اما با نقد برخی از تبیین‌های صدرائی، مشائی و اشراقی، دیدگاه مستقلی ارائه داده‌است. علامه‌طباطبائی با تبیین نظام علی و معلولی، روایات مربوط به اولین‌ مخلوق را با خوانشی متفاوت از حقیقت محمدیه، از شائبه شرک در امان نگه داشت. از طرف دیگر به باور ابن‌تیمیه‌، احادیثی که در آن از عقل به عنوان اولین‌ مخلوق یاد شده‌است، با توجه به ظاهر و یا شروحی که توسط برخی حکما و فلاسفه از آن‌ها شده، جعلی و دارای محتوای شرک آلود ‌است. وی بدون در نظر گرفتن سایر مباحث در زمینه نقد و تحقیق در احادیث، تمامی آن‌ها را باطل دانست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Allameh Tabataba'i and Ibn Taymiyyah's Understanding of the Hadiths of the First Creation

نویسندگان [English]

  • Mahdi Izadi 1
  • Hamzeh Ali Bahrami 2
  • Hanieh Sadeghi 3
1 . Full Professor, Department of Quranic Sciences and Hadith, Imam Sadiq University, Tehran , Iran
2 Associate Professor, Faculty member of the Department of Teaching of Islamic, University of Isfahan
3 PhD student in Quranic Sciences and Hadith, Imam Sadiq University, Tehran , Iran
چکیده [English]

This research examines the implications of hadiths related to the first divine creation in the thought of two famous figures in the Islamic world, namely Allameh Tabataba’i and Ibn Taymiyyah. The main goal of this research is to analyze the points of view of these two figures who represent two different schools of thought, namely the Shiite rationalist and the Sunni traditionist. With the descriptive-analytical method and the comparative approach, it is shown that Allameh Tabataba'i is trying to explain the truth of Muhammadiyah in order to present it as an acceptable explanation for the interpretation of the hadiths of the first creation. On the other hand, Ibn Taymiyyah considers all the hadiths that consider the first divine creation to be intellect to be fake and false. He considered all of them invalid without considering other topics in the field of criticism and research in hadiths.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allameh Tabatabai
  • Ibn Taymiyyah
  • First Creation
  • the Truth of Muhammadiyah
  • Intellect
  • Tradition

مراجع

The Holy Quran
Amiri, N. Abdolhossein Khosravanah. [Rational and rationalism in philosophy and Quran]. Interdisciplinary Quranic Studies. 2009; 1 (2):33-42. Persian.
Bahrami, H. A. [An Analysis of Salafi Arguments from the Priority of Transmitted Rulings to Rulings of the Reason with a Focus on Ibn Taymīyya’s View]. Critique and Opinion (Philosophy and Theology). 2018; 23(3):31-54. Persian.
Ghareh Sifat Moqaddam, F. Mozaffari, H. [Comparative Study of Interpretative Criteria in the Mystical Interpretation of Surah Al-Qadr]. Journal of Islamic Religions Research. 2022; 17: 263-286. Persian.
Hassan Zadeh, S.]Translation of Usul al-Kafi [.M B Y (Author). Qom: Qaem al-Mohammad (May Allah hasten his reappearance); 2008. Persian.
Ibn Arabi, M. B. A, Fusus Al-Hikam wa Al-Ta’liqat ‘alayh, Description by Abul-Ala 'Afifi, Tehran, Al-Zahra. 1991. Arabic.
Ibn Babawayh (Sheikh Sadouk), M. B. A, al-Tawhid, Qom, Society of Teachers in Qom Seminary. 1994. Arabic.
Ibn Taymiyyah, al-Furqan Bayn al-Haqq wal-Batil, edited by Al-Arna’ut, Bijaa, Maktabat Dar Al-Bayan. Maktabat Al-Mu’ayyid. 1992. Arabic.
Ibn Taymiyyah, Al-Radd 'ala Al-Mantiqiyyin, edited by Muhammad Hassan Ismail, Beirut, Dar Al-Kutub Al-‘Ilmiyyah. 2003. Arabic.
Ibn Taymiyyah, Dar’ Ta’arud al-‘Aql wal-Naql, edited by Muhammad Rashad Salem, Saudi Arabia, Al-Muhammad bin Saud University. 1991. Arabic.
Ibn Taymiyyah, Majmu'at al-Fatawa, edited by Abdul Rahman bin Muhammad bin Qasim, Medina, King Fahd Complex for Printing the Holy Quran, Saudi Arabia. 1995. Arabic.
Ibn Taymiyyah, Majmu'at al-Fatawi, edited by Anwar Al-Baz and Amir al-Jazzar, Bijaa, Dar Al-Wafa. 2005. Arabic.
Khademi, E. [Allameh Tabatabai’s Viewpoint on How the Multiple Originates from the One (Emanation System)]. Journal of Ethical Researches (Islamic Knowledge Society). 2006; 2: 123-152. Persian.
Majlisi, M. B. Bihar al-Anwar. 3rd ed. Beirut: Dar al-Hay'a al-Turath al-Arabi; 1982. Arabic.
Mirdamad, M. B. Jazawat and Mavaqit. Tehran: Mirath Maktoob; 2001. Persian.
Montazeri, S, et al. Collection of Articles from the International Congress of Shi'ism's Great Scholar al-Kulayni (Reason and Ignorance in the Narrations of "Al-Kafi"). Qom: Dar al-Hadith; 2008. Persian.
Mousavi, M. B] Translation of Tafsir al-Mizan [.Tabatabai M. H (Author). Qom: Society of Teachers of Qom Theological School, Islamic Publishing Office; 1999 (b).
Mu’fid, M. B. M. N, Awa’il al-Maqalat fi al-Madhaheb wa al-Mukhtarat, Qom, International 1992. Arabic.
Sajjadi, S J. Encyclopedia of Islamic Knowledge. Tehran: Koomesh; 1994. Persian.
Shirvani, A.] Translation of Nihayat al-Hikmah [. Tabatabai M.H (Author). Qom: Dar al-Fikr; 2008. Persian.
Tabatabai, M. H, Khosroshahi, H. The Mission of Shi'ism in Today's World (A Dialogue with Henri Corbin). Qom: Bostane Ketab; 2008. Persian.
Tabatabai, M. H. Shi'ism in Islam. Qom: Society of Teachers in Qom Seminary, Office of Islamic Publications; 1999. Persian.
Taherani, H. Shining Affection. Mashhad: Noor Malakoot-e Quran; 2005. Persian.
Tiavai, M. A. [Mullā Ṣadrā and the Theory of Muthul (Ideas)]. Essays in Philosophy and Kalam. 2012; 88:47-64. Persian.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار