قرائتی وایتهدی از متافیزیک به مثابه نقد انتزاعیات: مطالعۀ موردی نقد حیّز بسیط.

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه سمنان

10.22061/orj.2024.2232

چکیده

از دیدگاه وایتهد هر یک از معارف بشری، اعم از علمی، دینی، اخلاقی، هنری، و فلسفی، بخشی از واقعیت یکپارچه را انتزاع می­کنند و سپس گاه به خطا آن را با کل واقعیت یکی می­گیرند. این امر انتزاعی را به جای فعلیت انضمامی  گرفتن چیزی است که وایتهد آن­را مغالطۀ کنه و وجه یا مغالطه عینیت نابجا می­نامد. مغالطه­ای که هم فلسفه و هم علم جدید در چنبرۀ آن گرفتاراند. اینجاست که باید دید از دیدگاه وایتهد وظیفۀ فلسفه چیست؟ و چه بدیلی معرفی می­کند؟ مقالۀ حاضر با نظر به این دو پرسش، نخست به تحلیل مؤلفه­های تعریف وایتهد از متافیزیک از قبیل تجربه به مثابه نقطۀ عزیمت، سازگاری درونی، توجه به انواع تجارب بشری، و...می­پردازد. و به دنبال آن به روش متافیزیک وایتهدی اشاره می­کند که شباهت­هایی با روش علم دارد.  سپس به عمده کارکرد فلسفه از نظر وایتهد می­پردازد که عبارتست از "نقد انتزاعیات" یا بررسی نقادانه تشخیص مرز امر انتزاعی از امر انضمامی. نمونه بارز این  نقادی، بررسی مغالطه حیّز بسیط است که سبب شد ماده باوری علمی تبدیل به پارادایم جهان­شناسانۀ حاکم بر ذهن دانشمندان عصر جدید گردد. در پایان، نگرش اندام­وار وایتهد به عنوان بدیل ماده باوری علمی مبتنی بر حیّز بسیط معرفی و توضیح داده می­شود که وایتهد، به جای برداشت ماده­باورانه علمی از جهان که گویی متشکل از ذرات مادی مستقل است، از پویش مبتنی بر ارگانیسم یاد می­کند. جهانی متشکل از موجودات درهم تنیده که همواره در حال تجربه کردن هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Whiteheadian Reading of Metaphysics as a Critic of Abstractions: A Case Study of Simple Location's Critic

نویسنده [English]

  • Rostam Shamohammadi
Assistant Professor of Philosophy, Semnan University
چکیده [English]

From Whitehead's point of view, each human discipline, whether scientific, religious, moral, artistic, or philosophical, abstracts part of integrated reality and then sometimes erroneously equates it with the whole reality. This abstraction being taken for concrete reality is what Whitehead calls a Fallacy of misplaced concreteness. A fallacy which philosophy and new science suffered from it. Now, what is the function of philosophy? And what alternative does he introduce? This article, in view of these two questions, first analyzes the components of Whitehead's definition of metaphysics, such as experience as point of departure coherence, internal consistency, being necessary, attention to all experience, and so on. And then it was pointed to the Whitehead metaphysical method, which has similarities to the science method. Second addresses the main function of philosophy in Whitehead's view, which is "abstract criticism" or a critical examination of the boundary of the abstract from the integral. A prominent example of this criticism is about the fallacy of "simple location", which made the scientific materialism become the cosmological paradigm governing the minds of scientists of the new age. In the end, Whitehead's organismic attitude is introduced as an alternative to scientific materialism; and it is explained that instead of the scientific materialistic understanding of the world as if it is composed of independent material particles, Whitehead refers to the process based on the organism.  The world that consists of interconnected entities which are always experiencing or have been experienced.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Metaphysics
  • Philosophy of Organism
  • Whitehead
  • Critic of Abstractions
  • Simple Location

مراجع

Alston. William P.  Whitehead's Denial of Simple Location.The Journal of Philosophy, Vol. 48, No. 23 Nov;1951. pp. 713-721.
Ayatollahy, Hamidreza. [ Translation of God and Religion in the Postmodern World]. David Ray Griffin(Author).  Institute for Humanities and Cultural.2019. Persian.
Barbour, Ian G. Science and Religion, Models and Relations. in J. Wentzel Vrede van Huyssteen(ed)  Encyclopedia of Science and Religion, Macmillan Reference USA; 2003.P 760-765.
Capek, Milic.The New Aspects of Time.Its Continuity and Novelties. Kluwer Academic Publishers;1991.
Dehbashi, Mahdi. A Comparative  Study of Ontology and Epistemology of Mulla Sadra and Whitehead, Publication of Science; 2005.Persian.
Low, Victor. The Development of whitehead`s Philosophy. in P.A.  Schilpp(ed), The Philosophy of Alfred North whitehead. La Salle; 1941.P 17-124.
Mahoozi.Reza [Translation of Whitehead's Metaphysics: An Introductory Exposition]. Leclerc, Ivor(Author).   The Journal of philosophy book of the month. No. 61. October ;2012.p 88-93.
Nozohour Y and Akbri Bayragh.H.[ Translation of When Science Meets Religion :Enemies ,stranger or partners? ]. Barbour,Ian G(Author).  Forozesh Publication; 2019. Persian.
Rosinski, Thomas E. Stubborn Fact and Creative Advance: An Introduction to the Metaphysics of Alfred North Whitehead. Maryland: Rowman and Littlefield Publication; 1993.
Shamohammdi.Rostam. Introduction to Process Philosophy and Theology. Publication of  Semnan University.2013. Persian.
Whitehead, A.N. Autobiographical Notes. in P.A.  Schilpp(ed), The Philosophy of Alfred North whitehead. La Salle; 1941.P 3-14.
Whitehead, A.N. Science and the Modern World. The New American Library of World Literature;1948.
Whitehead, A.N. The Concept of Nature. Cambridge .University Press;1955.
Whitehead, A.N. Introduction to Mathematics . New York: Oxford University Press;1958.
Whitehead, A.N. Adventures of Ideas. New York:  The Free Press; 1967a.
Whitehead, A.N. The Aims of Education and Other Essays. New York:  The Free Press;1967b.
Whitehead, A.N. Modes of Thought. New York:  The Free Press;1968.
Whitehead, A.N.  Process and Reality. New York: The Free Press; 1978.
Whitehead, A.N. Science and the Modern World. The New American Library of World Literature. 1948.
Whitehead, A.N. The Concept of Nature. Cambridge University Press. 1955.
Whitehead, A.N. Introduction to Mathematics . New York: Oxford University Press. 1958.
Whitehead, A.N. Adventures of Ideas. New York:  The Free Press. 1967a.
Whitehead, A.N. The Aims of Education and Other Essays. New York:  The Free Press. 1967b.
Whitehead, A.N. Modes of Thought. New York:  The Free Press. 1968.
Whitehead, A.N.  Process and Reality. New York:  The Free Press. 1978.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار