نقد مشائی ژاک مریتن بر فلاسفة مدرن در باب تقدم معرفت‌شناسی بر وجودشناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه تربیت مدرس

2 دانش آموختۀ دکتری دانشگاه تربیت مدرس

10.22061/orj.2021.1583

چکیده

در سنت مشائی- توماسی، مسائل مربوط به معرفت، به عنوان یکی از مسائل مابعدالطبیعه بررسی می‌شد و این‌گونه با تأثیر برخی مبانی وجودشناختی در آن‌ها، نه تنها رابطة وثیقی بین این دو حوزه برقرار می‌گشت، بلکه معرفت‌شناسی هموراه مؤخر از وجودشناسی قرار می‌گرفت. اما در دوران مدرن فلاسفه‌ای چون دکارت و تابعان او با انگیزة دست یافتن به مبانی یقینی برای علم، به عنوان اولین مسألة مابعدالطبیعه، چگونگی بدست آمدن معرفت را مطرح نمودند و این‌گونه نگاه انتقادی ایشان به علم باعث ایجاد روندی جدید گشت و مسائل معرفت بی‌نیاز از مابعدالطبیعه هویت یافتند. مریتن به عنوان فیلسوف نوتوماسی معاصر که قائل است در تمام مسائل فلسفی باید به دیدگاه‌های توماس بازگشت داشته باشیم، قائل است قرار دادن معرفت به عنوان اولین موضوع فلسفه، منجر به ایده‌آلیسم می‌گردد. او معتقد است این فلاسفه با بررسی احوال ابژة ذهنی و ارزیابی آن به عنوان معلوم، از مابإزای آن یعنی موجود خارجی غافل گشتند و این‌گونه با حذف علیت شیء خارجی بر ابژة ذهنی، به ایده‌آلیسم روی آوردند. این درحالی است که از نظر مریتن می‌توان با پایندی به سنت در مورد تأخر معرفت‌شناسی از وجودشناسی، پاسخگوی مسائل انتقادی در باب علم که در واقع بررسی اعتبار علم است، بود. بر این اساس او به معرفی رئالیسم انتقادی می‌پردازد که در آن ضمن توجه به شیء خارجی به عنوان معلوم اصلی و تأثیر آن در ایجاد ابژه، عقل به عنوان اعتبار بخش این فرایند معرفی می‌گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Jacques Mariten's Peripatetic Critique of Modern Philosophers on the Priority of Epistemology over Ontology

نویسندگان [English]

  • Reza Akbarian 1
  • Hosna Homayoon 2
1 Professor of Tarbiat Modares University
2 Ph.D. in Tarbiat Modares University
چکیده [English]

Maritain, as one of the neothomist philosophers, believes in the return to Thomas Aquinas’s views in all philosophical fields. One of the topics of interest to Maritain is modern epistemology, which has not only been isolated from metaphysics but also prioritized and is the first topic raised in the works of Descartes. Maritain argues that this primacy has led to idealism and the perversion of philosophy, since epistemology is one of metaphysical issues and should be raised after metaphysical premises, in particular ontology.
Maritain presents critical realism, which is based on reality and existence as rational truth that expressed in sensory terms, against modern philosophers views. That is to say, the sense and experience of human being is the first encounter with the external world, but that reason dominates all levels of perception and validates human perceptions, intends the existence of the object behind its empirical appearance. The most important comprehension of reason, then, is the existence which beside quiddity forms  basic structure of any object. Accordingly, all modern epistemological views are either realistic or idealistic, but are rejected as idealists, because they ignore the role of external reality or “thing” in shaping mental “object”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Epistemology
  • Ontology
  • Critical Realism
  • Idealism
  • Existence
  • Reason
  • Jacques Maritain
  • Thomas Aquinas
Aquinas T, On Being and Essence, Translated by Robert T. Miller, In Sancti Thomae de Aquino Opera Omnia, Rome: Commissio Leonina; 1997.
Avani Q, [Translation of A History Of Phylosophy Descartes To Leibnitz]. Copleston F (Author), Tehran: Soroush; 2009. Persian.
Gilson E, Thomism Realism and Critique of Knowledge, Translated by Mark A. Wauck, San Francisco: Ignatius Press; 2012.
Ibn  sina, Alshefa (Elahiyat, Manteq, Tabiyat), Qom: Maktabah Marashi; 1984; (Arabic)
Ilkhani M, History Of Philosophy in the Middle Ages and the Renaissance, sixth edition, Tehran: Samt; 2013. persian.
Kant I, Critique of pure reason, Translated by Paul Guyer,Allen W. Wood, Cambridge: Cambridge University Press; 1998.
Khoramshahi B, [Translation of A History Of Phylosophy Bentham To Russell]. Copleston F (Author), Tehran: Soroush; 2010. Persian.
Knasas J F X Transcendental Tomist Methodology and Maritain’s Critical realism, In Douglas A, Ollivant (Editor), Jacques Maritain and the Many Ways of Knowing, Washington, D.C: The Catholic University of America Press; 2002.
Mahdavi Y, [Translationof A look At Contemporary Phenomenology And Philosophy Of Existence]. Verneaux R (Author), Tehran: Kharazmi; 1993. Persian.
Maritain J, A Preface To Metaphysics, London: Sheed and Ward; 1945.
Maritain J, Existence and Existent, The Modern Classic Philosophy, New York: Paulist Press; 2015.
Maritain J, the Degrees of Knowledge, Notre Dame, Indiana: University of Notre Dame Press; 1995.
Maritain J, the Range of Reason, New York: Scribner; 1952.
Maritain J, Three reformers Luther-Descartes-Rousseau, New York: Charles Scribner’s sons, 1929.
Qavamsafari M, How Is Metaphysics Possible, First edition, Tehran: Research Institute For Islamic Culture And Thought ; 2007. Persian.