کارل یاسپرس و نگاه وجودی به علیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه امام صادق (علیه السلام)

چکیده

این مقاله تلاشی است برای بررسی دیدگاه فلسفۀ وجودی یا مکتب اگزیستانسیالیسم دربارۀ یکی از موضوعات فلسفۀ متعارف در عرصۀ وجود‌شناسی. این مسأله بویژه از این جهت اهمیت دارد که پیروان این مکتب، بجای پرداختن به مفاهیم کلی و انتزاعی، می‌کوشند به شناخت وجود انسان اصیل که در متن زندگی با مسایل گوناگون درگیر است بپردازند؛از این رو بازخوانی آرای‌ ایشان در مباحث هستی‌شناختی با ارزرش می‌نماید. در این مقاله برای پرهیز از پراکنده‌گویی­ به­ سراغ کارل یاسپرس روانشناس و فیلسوف آلمانی (1883-1969) رفته‌ایم که پس از کرکگارد مهم­ترین شخصیت در میان فیلسوفان اگزیستانسیالیسم الهی است. در میان موضوعات فراوان فلسفۀ یاسپرس، ابتدا تقریری از آرای وجودشناسی و انسان‌شناسی یاسپرس (شامل جهان‌،­امر متعالی، وجود تجربی انسان یا دازاین، آگاهی کلی، روح، و هستی انسانی و برخی از اوصاف اصلی وجود خاص انسانی) ارائه شده و سپس به موضوع علیت پرداخته شده که از یک سو موضوع مهمی در میان مباحث وجودشناختی در فلسفۀ متعارف است و از سوی دیگر با عنایت به بحث ارتباط ضروری میان علت فاعلی و معلول، و چالش تعارض با موضوع آزادی اراده و اختیار انسان، اهمیت مضاعف می‌یابد. یاسپرس سخنانی هم در قبول و هم در انکار علیت دارد که در پایان مقاله به راه‌حل‌هایی جهت رفع این تعارض و ایجاد سازگاری میان سخنان او اشاره شده از جمله اینکه می‌توانیم دیدگاه یاسپرس را مشابه نظر فیلسوفان مسلمان بدانیم و بگوییم او نیز قائل به علیت طولی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Karl Jaspers and Existential View ofCausality

نویسنده [English]

  • Aliasghar Khandan
Imam Sadeq University
چکیده [English]

This article is an effort to survey standpoint of Existentialism about one of the issues in classic philosophy on ontology. This issue is important especially because followers of this school, instead of managing universal concepts, try to identify the real existence of human that involve with different problems during the life. Therefore revising of their viewpoints seems worthy.Avoiding from confuse speaking, in this article we have chosen Karl Jaspers (1883-1969)  who is, after Soren Kierkegaard (1813-1855), the most important person among the divine  Existentialists. Between numerous issues in philosophy of Jaspers, first a report is given about Jaspers`s ontological and anthropological views (including world, transcendence, empirical being, Dasein, consciousness at large, spirit, existenz, and some of the main characters of special human existence) and then, it is considered Jaspers`s views about causality, that is an important subject of ontology in classic philosophy on one hand, and on the other hand it gets more importance because of the idea of necessary connection between "efficient cause" and "effect" and its challenge with human`s free will.Jaspers has some words in acceptance and denial of causality, so there are some solutions at the end of the article to eliminate this inconsistence and to make coherence between his words, such as this solution: we can consider standpoint of Jaspers like the Muslim philosophers, and say he believe in linear chain of causality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jaspers
  • Existentialism
  • classic philosophy
  • Ontology
  • causality

مراجع

  1. اقبال لاهوری، محمد، (1347)، سیر فلسفه در ایران، ترجمۀ امیرحسین آریانپور. تهران، نشر مؤسسه فرهنگی منطقه‌ای.
  2. باربور، ایان، (1374)، علم و دین، ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
  3. بلاکهام، ه. ج، (1368)، شش متفکر اگزیستانسیالیست، ترجمۀ محسن حکیمی، تهران، نشر مرکز.
  4. جعفری، علامه محمدتقی (1363)، قانون علیت و اختیار از دیدگاه علامه طباطبایی. در دومین یادنامه علامه، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  5. جمال‌پور، بهرام، (1371)، انسان و هستی، تهران، مؤسسه نشر هما.
  6. جوادی، ذبیح‌الله، (1348)، الفبای فلسفه جدید، انتشارات ابن سینا.
  7. حسن‌زاده، صالح. درآمدی بر فلسفه یاسپرس ، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مرکز تربیت مدرس حوزه علیمه قم.
  8. راسل، برتراند، (1359)، علم ما به عالم خارج، ترجمه منوچهر بزرگمهر، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  9. زمانی، محمد،­ (1357)، بررسی روابط اگزیستانیسالیسم با جامعه، تهران، نشر پیشگام.
  10. سارتر، ژان پل، (بی‌تا)،  اصول فلسفة اگزیستانسیالیسم، ترجمۀ پزشکپور. انتشارات شهریار.
  11. شعاری‌نژاد، علی‌اکبر، (1368)، مبانی روانشناختی تربیت، انتشارات توس.
  12. صدقی، محمد، درآمدی بر فلسفۀ یاسپرس، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مرکز تربیت مدرس حوزه علیمه قم.
  13. طباطبایی، علامه سیدمحمدحسین، (1368)، اصول فلسفه و روش رئالیسم با پاورقی‌های استاد مرتضی مطهری، تهران، انتشارات صدرا.
  14. فروغی، محمدعلی، (بی‌تا)، سیر حکمت در اروپا، کتابفروشی زورا.
  15. قدردان قراملکی، محمدحسن، (1384)، نگاه سوم به جبر و اختیار، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  16. کاپلستون، فردریک، (1375)، تاریخ فلسفۀ،ج 7، ترجمه داریوش آشوری، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی سروش.
  17. کاپلستون، فردریک، (1368)، فلسفۀ معاصر، ترجمۀ علی‌اصغر حلبی، کتابفروشی زوار
  18. لوین، ­(1351)، فلسفه یا پژوهش حقیقت، تهران، سازمان چاپ و انتشارات جاویدان.
  19. نصری، عبدالله، (1375)، خدا و انسان در فلسفۀ یاسپرس، تهران، انتشارات آذرخش.
  20. ملکیان، مصطفی،­ (1375)، اگزیستانسیالیسم، فلسفه عصیان و شورش. قم، به کوشش سیدمحمدرضا غیاثی کرمانی.
  21. ملکیان، مصطفی، (1381)، راهی به رهایی، جستارهایی در عقلانیت‌ و معنویت‌، تهران: نشر نگاه معاصر.
  22. نوالی، محمود، (1373)، فلسفه‌های اگزیستانس و اگزیستانسیالیسم تطبیقی. تبریز، انتشارات دانشگاه تبریز.
  23. وال ژان، اندیشۀ هستی. ترجمۀ پاقر پرهام، تهران، انتشارات طهوری.
  24. ورنو، روژه و وال ژان ، (1372)، نگاهی به پدیدارشناسی و فلسفه‌های هست بودن، برگرفته و ترجمۀ یحیی مهدوی، تهران، خوارزمی.
  25. یاسپرس، کارل، ­(1357)، ­افلاطون، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
  26. یاسپرس، کارل،­ (1358)، ­سقراط،­ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
  27. یاسپرس، کارل،­ (1363-الف)، ­کنفوسیوس. ترجمۀ احمد سمیعی، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
  28. یاسپرس، کارل،­ (1363-ب)، ­فلوطین، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
  29. یاسپرس، کارل،­ (1363-ج)، اگوستین، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
  30. یاسپرس، کارل،­ (1372)، ­کانت، ترجمۀ عبدالحسین نقیب‌زاده، تهران، کتابخانه طهوری.
  31. یاسپرس، کارل،­ (1373)، ­مسیح. ترجمۀ احمد سمیعی، تهران، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
  32. یاسپرس، کارل،­ (1375)، ­اسپینوزا، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران، انتشارات طرح نو.
  33. یاسپرس، کارل،­ (1390)، زندگینامه فلسفی من، ترجمۀ عزت الله فولادوند ، تهران، هرمس.
  34. یاسپرس، کارل، ­(بی‌تا)، درآمدی به فلسفه، ترجمۀ اسدالله مبشری، تهران، انتشارات حسینیه ارشاد.
    1. Edwards Paul, Editor in Chief. (1967),The Encyclopedia of Philosophy, Vol. 2, The Macmillan Comply & The Free Press, New York.
    2. Jaspers, Karl (1951), Way to wisdom, an introduction to philosophy, New Haven, Yale University Press.
    3. Jaspers, Karl (1955), Reason and Existenz, translated by William Earle, New York, Noonday Press. Jaspers, Karl (1959), Truth and symbol: from Von der Wahrheit, Twayne Publishers.
    4. Jaspers, Karl (1962), The Great Philosophers, vol 1, Harcourt, Brace & World.
    5. Jaspers, Karl, (1973-A) Philosophie I (Philosophische Weltorientierung) Springer DE.
    6. Jaspers, Karl, (1973-B) Philosophie II Existenzerhellung, Springer DE.
    7. Jaspers, Karl, (1987), Existenz philosophie - Vol 108 of Zur Kritik der bürgerlichen Ideologie. Author, Hans-Martin Gerlach. Publisher, Acad.Verlag.
    8. Haspers, John (1988), An Introduction to philosophical Analysis, Routledge.
    9. Wallraff Charles F (1970), Karl Jaspers, An Introduction to His philosophy, Princeton University Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار