الیاده و هستی‌شناسی مقدس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه تهران

چکیده

این نوشتار به بررسی آرای میرچا الیاده دربارة هستی می‏پردازد. الیاده، که با روش هرمنوتیک تاریخی- دینی به کشف معانی و تأویل پیام¬های پنهان اسطوره¬ها، آیین¬ها و نُمادها می¬پردازد، پرسش از هستی را، پرسشی راستین و اساسی انسان می¬داند. هر دینی، حتی در ابتدایی¬ترین صورتش، یک هستی¬شناسی است. الیاده انسان¬ها را به لحاظ نگرش به هستی به دو دسته تقسیم می¬کند: انسان جوامع سنتی که قطعاً انسان دین¬ورز است و انسان مدرن. الیاده مجموعه اعتقادات انسان جوامع کهن را «هستی¬شناسی آغازین» خوانده و بر آن است که انسان جوامع سنتی در یک دنیای واقعی و مؤثر زندگی کرده  و از زندگی در وجه مقدس هستی احساس آرامش می¬نماید. هستی دو وجه دارد: مقدس و نامقدس. وجه مقدس وجه واقعی، منظم و مهم است، در صورتی که وجه نامقدس بدون ساختار، بی‌¬نظم‌، نسبی و نامتجانس است. توصیف الیاده از هستی¬شناسی کهن بیانگر یک سری مضامین کلی است: هستی رابطه¬ای، نشأت ناپذیر، تحویل ناپذیر، نامشروط، پویا و ایستا است. هستی علاوه بر وجود انسان¬ها وجود جهان را نیز دربر دارد. در هستی¬شناسی الیاده ماهیت مقدم بر وجود است. یعنی انسان دینی دقیقاً همان چیزی است که در زمان آغاز به او داده شده است. مقدس به انواع و اقسام مختلف در کسوت اساطیر، خدایان، نُمادها، آفرینش و انسان¬ها تجلی می¬¬کند. تجلی مقدس، دیالکتیکی است که نکتۀ بسیار اساسی در آن، تبدیل شیء غیر مقدس به مقدس است. نمادها و اسطوره ها «هستی» را آشکار می¬سازند. اسطوره مبتنی بر هستی¬شناسی است و تنها از اموری که واقعاً حادث شده¬اند، سخن می¬گوید. حقیقت همان امر مقدس است. انسان دینی، در پرتو اسطوره¬ها شاهد تجلی «هستی» گشته و خود را شبان آن می¬داند. هستی¬شناسی او متأثر از افلاطون و تفکر هندویی است؛ از این¬رو متهم به این شده که جهان نامقدس را به نمود یا توهم فروکاسته و برای آن واقعیتی قایل نیست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Eliade and Ontology of Sacred

نویسنده [English]

  • Ghorban Elmi
University of Tehran
چکیده [English]

                           
This paper studies the ontology of Mircea Eliade. Eliade’s historical-religious hermeneutic method explores the meaning and interpretation of messages hidden in religious myths, symbols and rituals. According to him, question of the meaning of existence is an important and real question for human being. Every religion, even in its most primitive form, is ontology. He divides human beings into two categories: the man of traditional society, who is definitely homo religious and the modern man. He denies that of the thinking of archaic man is illusory. He wants to live in a real and effective world. There are two modes of being in the world: sacred and profane. The sacred represents the real, order and the significant. Profane being is the opposite of the sacred mode of being: amorphous, relative and heterogeneous. He indicates that the sacred is equivalent to the real, to absolute truth, and to being. Eliade’s exposition of archaic ontology suggests several unspecified implications: it is relational, non-derivable, non-reducible, non-contingent, dynamic and static. The essence precedes existence. It means that homo religious is what one is precisely because of primal events at the beginning of time. The sacred appears in the forms of myths, gods, symbols, creation and human beings. The manifestation of the sacred is dialectical, by which the ordinary things are transformed to sacred. Symbols and myths reveal the "Being". The basis of myth is ontology. Since archaic and primitive myths account for the origin of realities, they are considered sacred and likewise eternally true. Homo religious, in the light of myths sees the manifestation of the "Being". He considers himself its shepherd. It appears that he construes the profane, at least for the archaic or primitive person, to be unreal or illusory

کلیدواژه‌ها [English]

  • being
  • Ontology
  • Sacred
  • Homo Religious
  • Profane
  • Eliade

مراجع

[1] الیاده، میرچا، (1372)، رساله ای در تاریخ ادیان، مترجم جلال ستاری، سروش، تهران.
[2] الیاده، میرچا، (1384)، گزیده­ایازیادداشت­­هایروزانهوخاطراتمیرچاالیاده، اسطوره و رمز در اندیشۀ میرچا الیاده، جهان اسطوره­شناسی (6)، ترجمه و گردآوری جلال ستاری، تهران، نشر مرکز.
[3] الیاده، میرچا، (1384)، معماریقدسیورمزپردازی، اسطوره و رمز در اندیشه میرچا الیاده، جهان اسطوره­شناسی (6)، ترجمه و گردآوری جلال ستاری، تهران، نشر مرکز.
[4] بریه، امیل، (1353)، تاریخفلسفه؛ ترجمة علی مراد داودی، تهران، دانشگاه تهران.
[5] راسل، برتراند، (۱۳۴۰)، «فصل پنجم: پارمنیدس». در تاریخ فلسفه غرب، جلد اول: فلسفه قدیم. ترجمۀ نجف دریابندری. چاپ اول. تهران، شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
[6] ژولین، ر  یس، (1374)، تاریخادیان،پدیدارشناسی،هرمنوتیکنگاهیبهآثارالیاده، اسطوره و رمز در اندیشة میرچا الیاده، جهان اسطوره­شناس (6)، ترجمه و گردآوری جلال ستاری، تهران، نشر مرکز.
[7] ستاری، جلال، (1384)، مقدمهبراسطورهورمزدراندیشۀمیرچاالیاده، جهان اسطوره شناسی (6)، ترجمه و گردآوری جلال ستاری، تهران، نشر مرکز.
[8] لونگ، شارل (1387) ، معنای آثارمیرچاالیادهبرایانسانمدرن، اسطوره و رمز در اندیشۀ میرچا الیاده، جهان اسطوره­شناسی (6)، ترجمه و گردآوری جلال ستاری، تهران، نشر مرکز.
[9] Aristotle (1989), Aristotle in 23 Volumes, Vols.17, 18, Book 7, translated by Hugh Tredennick, Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd.
[10] Dudley III, Guilford (1977), Religion on Trial: Mircea Eliade and His Critics. Philadelphia: Temple University Press.
[11] Eliade, Mircea (1991), The Myth of the Eternal Return, tr., W. R. Trask (Princeton, NJ: Princeton University Press.
[12] Eliade, Mircea, (1991a), Images and Symbols: Studies in Religious Symbolism, Princeton University Press.
[13] Eliade, Mircea, (1982),Imagination and meaning: the scholarly and literary worlds of Mircea Eliade, eds., Girardot, Mac Linscott Ricketts , Seabury Press
[14] Eliade, Mircea, (1963), Myth and Reality, tr.W. R. Trask (New York: Harper Torchbooks.
[15] Eliade, Mircea, (1967), Myths, Dreams, and Mysteries. Translated by Philip Mairet. New York: Harper Torchbooks.
[16] Eliade, Mircea, (1958), Rites and Symbols of Initiation: The Mysteries of Birth and Rebirth.Translated by Willard Trask. New York: Harper Torchbooks.
[17] Eliade, Mircea, (1959, The Sacred and the Profane: The Nature of Religion. Translated by Willard R. Trask. New York: Harcourt Brace.
[18] Eliade, Mircea, (1986), Symbolism, the Sacred, and the Arts, ed. Diane Apostolos-Cappadona, New York: Crossroad company
[19] Eliade, Mircea, (1969), the quest; history and meaning in Religion, Chicago and London, the University of Chicago press.
[20] Eliade, Mircea, Journal IV: 1979–1985. (1990), Translated by M. L. Ricketts. Chicago: University of Chicago Press.
[21] Guthrie,  William Keith Chambers (1962), A History of Greek Philosophy Volume I: The Earlier Presocratics and the Pythagoreans , Cambridge University press
[22] Heidegger, Martin (1959), An introduction to Metaphysics, trans. Ralph Manheim.Yale University Press.
[23] Olson, Carl (1992) The Theology and Philosophy of Eliade: A Search for the Centre, Palgrave Macmillan Limited.
[24] Rennie, Bryan S. (1996), Reconstructing Eliade : Making Sense of Religion, State University of New York Press
[25] Segal, Robert A., (1978), “Eliade’s Theory of Millenarianism,” Religious Studies 14.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار