Ontological Analysis of the Process of Action Issuance" in Ibn Sina and Mulla Sadra’s Metaphysics

Document Type : Research Paper

Authors

1 PhD Candidate of Islamic philosophy and theology, Tehran university

2 professor of Tehran University

Abstract

The discovery of each philosopher's point of view within their philosophy of action, is based on "the principles of psychology" and "understanding the process of action issuance". The process of action emanation among peripatetic philosophers and theologians has been classified in some specific stages. A process that Mulla Sadra sometimes has followed and somewhere has taken and provided a different view. The basic question of this essay is to explore similarities and differences between Ibn Sina and Mulla Sadra in analyzing the process of action issuance. The result has showed that although Mulla Sadra in his conceptual analysis has accepted Avicenna’s elements of action emanation, but in his ontological analysis has represented the unity of the elements of action issuance. He, by the gradation of being to the soul faculties which has derived from the principles of the transcendental theosophy, has explained the levels of the action emanation. Accordingly, all the subjective preceding senses to the action are integrated and each sense is the same with the others ontologically.     

Keywords


ابن‌سینا، شیخ الرئیس (1400هـ)، رسائل ابن‏سینا، قم، بیدار
ــــــــــ (1371)، المباحثات، قم، بیدار
ـــــــ (1375)،  الاشارات و التنبیهات (مطبوع ضمن شرح خواجه بر اشارات)، قم، بلاغه
ـــــــــــ (1379)، النجاة من الغرق فی بحر الضلالات، تهران، دانشگاه تهران
ـــــــــــ (1404الف)، التعلیقات، بیروت، مکتبه الاعلام الاسلامی
ـــــــــــ (1404ب)، الشفاء(بخش نفس) ، قم، کتابخانه آیت‌الله نجفی
ـــــــــــ (1404ج)، الشفاء (بخش الهیّات)، قم، کتابخانه آیت‌الله نجفی
ـــــــــــ (1980)، عیون‌الحکمه، بیروت، دارالقلم
جوادی آملی، عبدالله، (1386) رحیق مختوم، قم، مرکز نشر اسراء
رازی، فخرالدین (1373)، شرح عیون‌الحکمه، تهران، مؤسسه الصادق
ــــــــــ  (1411)، المباحث المشرقیة فى علم الالهیات و الطبیعیات‏، قم، بیدار
رضائی، مهران، تبرائی، زهرا، (1391)، «جایگاه حواس ظاهری و حس مشترک در ادراکات و افعال انسان»،  بلاغ مبین، شماره30
ــــــ، هوشنگی، حسین، (1392الف)، «فرآیند صدور فعل اختیاری انسان»، مجله معارف عقلی، شماره 29
سبزواری، ملاهادی (1981)، شرح اسفار، بیروت، دارإحیاء التراث
       ــــــــــ (1360)، حاشیه بر الشواهد الربوبیه، مشهد، المرکز الجامعی للنشر.
سهروردی (1375)، حکمت‌الاشراق، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی
صدرالمتألهین (1354)، المبدا و المعاد، تهران، انجمن حکمت و فلسفه
ـــــــــــ (1360الف)، اسراالایات، تهران انجمن حکمت و فلسفه
ـــــــــــ (1360ب)، الشواهدالربوبیه، مشهد، المرکز الجامعی للنشر
ـــــــــــ (1361)، العرشیه، تهران، نشر مولی
ـــــــــــ (1362)، مجموعه رسائل تسعه، تهران، بی‌نا
ـــــــــــ (1363)، مفاتیح‌الغیب، تهران، موسسه تحقیقات فرهنگی
ـــــــــــ (1381)، کسر الاصنام الجاهلیه، تهران، بنیاد حکمت صدرا
ـــــــــــ (1383)، سه رساله فلسفی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
      ــــــــــــ (1422)، شرح الهدایه الاثیریه، بیروت، دارالمورخ العربی
ـــــــــــ (1981)، الاسفارالاربعه، بیروت، دارإحیاء التراث
ـــــــــــ (بی تا)،  شرح الهیات شفاء، قم، بیدار
فارابی، ابونصر، (1405الف)، فارابی فی حدوده و رسومه، بیروت، عالم الکتب
ــــــــــ، (1405ب). فصوص الحکم. قم، بیدار
ــــــــــ.، (1413). الاعمال الفلسفیه. بیروت: دار المناهل
ـــــــــــ، (1996). السیاسة المدنیة، بیروت، مکتبة الهلال
ـــــــــــ، (1995)، آراء اهل المدینه الفاضله، بیروت، مکتبة الهلال
فخررازی، محمدبن عمر (1373)، شرح عیون‌الحکمه، تهران، مؤسسه‌ الصادق علیه‌السلام
ــــــــ (1411هـ)، المباحث المشرقیه فى علم الالهیات و الطبیعیات‏، قم، بیدار
      ـــــــــ (1375)، شرح الاشارات و التنبیهات، قم، نشر‌البلاغه
میرداماد، محمدباقر، (1381)، مصنفات، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
ـــــــــ، (1367)، قبسات، تهران، نشر دانشگاه تهران
وفائیان، محمد حسین، (1395الف)، «تبیین "معرفت تشکیکی" برپایۀ وجودانگاری معرفت در حکمت متعالیه.»،  شیراز: مجله اندیشه دینی، شماره 59.
ـــــــ، (1395ب)، «تبیین جایگاه و کارکرد قوۀ خیال در صدور رفتار و افعال عاقلانه از انسان با تأکید بر مبانی نفس‌شناسی صدرالمتألهین»، قم: مجله اخلاق وحیانی، زمستان.
ــــــ، علیزمانی، امیرعباس، (1395)، «بررسی نسبت علم حصولی و حضوری با توجیه معرفتی در معرفت شناسی حکمت متعالیه»، مجله حکمت صدرایی، شماره اول.
وفائیان، محمدحسین، فرامرزقراملکی، احد، (1395)، «ملاک شناسی تعدد قوای نفس، بر اساس نقد و تحلیل تطبیقی دیدگاه‌های ابن‌سینا،  فخررازی و صدرالمتالهین»، حکمت سینوی، زمستان
ـــــــــ، (1394)، «الگوشناسی نگارش الحکمة المتعالیه فی الاسفار الاربعة»، تاملات فلسفی، پاییز و زمستان